Acrobatiek geeft Renske Endel plezier in bewegen terug

Algemeen
Renske Endel is na een jarenlange turn carrière op het hoogste niveau weer waar ze wil zijn: puur plezier hebben in wat ze doet.
Renske Endel is na een jarenlange turn carrière op het hoogste niveau weer waar ze wil zijn: puur plezier hebben in wat ze doet. (Foto: AGHeeremansPhotography)

LANGEDIJK/ALKMAAR - Renske Endel werd 39 jaar geleden geboren in Noord-Scharwoude, groeide op in Broek op Langedijk, en werd getogen in de turnzaal. “Ik ging al op mijn vijfde op gym bij DVV, bleek talent te hebben en op mijn negende werd ik gescout door turnclub Kracht en Vriendschap in Opmeer. Daar ontwikkelde ik me steeds meer als topturnster en op mijn veertiende ging ik uit huis om me volledig te kunnen richten op een carrière in de turnsport. Vanaf toen was turnen mijn leven.”

‘De pijnlijke herinneringen heb ik omgebogen: het is wat het is’

Sinds een aantal jaar heeft ze een gezellig huisje in Alkmaar. “Mijn eigen stek. Met op zolder een kleine gym waar ik ook attributen heb hangen om te trainen voor mijn werk als acrobate.”

Renske is al heel wat jaartjes geen topsporter meer, maar kan haar lijf nog steeds in alle hoeken buigen en draaien. “Als kind was ik al heel lenig, dat heeft me ook zo ver gebracht in de turnsport. Ik moest wel heel hard trainen, maar die lenigheid was een basistalent dat ik niet hoefde te forceren. Nog steeds vouw ik mezelf moeiteloos op in een kist, leg ik mijn benen in mijn nek of zit ik zo in spagaat. Het doet geen pijn en ik sta ’s morgens ook niet op met een stijf of stram lichaam. Gelukkig niet! Het voelt heel natuurlijk, ik heb een heel soepel en buigzaam lichaam en omdat ik klein en tenger ben kan ik mezelf ook in kleine ruimtes opvouwen. Daardoor kan ik ook doen wat ik nu doe. En dat doe ik met heel veel liefde en plezier.”

Toen ze in 2003 definitief afscheid nam van de topturnsport, kwam de acrobatiek op haar pad. “Er werd me wel vaker gevraagd een demonstratie te geven, ik had hier en daar al betaalde optredens waar ik het showelement van turnen kon laten zien. Dat vond ik eigenlijk veel leuker dan het wedstrijdelement. Nadat ik was gestopt als topturnster werd ik gevraagd om het EK turnen te openen met een acrobatische dans en dat werd heel enthousiast ontvangen. Toen ik daarna werd gevraagd om te komen werken bij Corpus Acrobatics, een gezelschap die acrobatiek combineert met dans en theater, voelde dat meteen heel goed. Het was heel positief om op deze manier mijn talent te laten zien en ermee bezig te zijn. En eindelijk als iets wat ik voor mezelf deed. Niet om punten te halen, een wedstrijd te winnen of een medaille te verdienen.”


Foto: Nancy Poeran

Praten over haar topsportverleden gaat haar inmiddels prima af, maar dat heeft wel even geduurd. Zelfs tijdens het interview weegt ze af en toe haar woorden, of denkt ze iets langer na voor ze iets zegt. Het kost zichtbaar moeite om er louter positief over te praten, ook al is het trauma grotendeels verwerkt. “Ik heb geleerd om het te zien als een hoofdstuk in mijn leven. Als iets wat ik heb meegemaakt, en wat me ook goede dingen heeft gebracht. Maar waar ik bovenal heel bewust en definitief afscheid van heb genomen. Dat het ook een pijnlijk hoofdstuk is, is jammer, maar het is wat het is.” 

Pijnlijke herinneringen

De pijn zit vooral in de nare ervaringen die Renske en een aantal van haar turncollega’s meemaakten onder het bewind van met name trainer Gerrit Beltman. In de indringende documentaire De gouden lichting vertellen zij hierover. De druk die de dan nog zeer jonge meisjes ervaren van hun volwassen coaches, de machtsverhoudingen, het uitgescholden worden, het manipuleren en de vernederingen die ze moeten ondergaan. De verhalen van de turnsters werden jarenlang gebagatelliseerd door de turnwereld, om de reputatie van de Nederlandse turnsport te beschermen. Door de openheid en eerlijkheid van Renske en haar collega’s is de turnwereld flink opgeschud. “Het kon ook zo niet doorgaan, de turnwereld is al veel te lang een besloten wreed wereldje waar de macht regeert. Dat types als mijn ex trainers aantrekt blijkbaar, die er voldoening uit halen om meisjes zoals ik af te breken en vervolgens te kneden naar een bepaald ideaal. Achteraf ben ik nog steeds verbaasd over hoe lang ik dat volgehouden. Van mijn ouders hoefde ik echt niet te turnen, zij zeiden zo vaak ‘Stop er toch mee’, maar dan wilde ik toch weer door. Ik zat vast. Het was gewoon mijn leven. Ik wist ook niet beter, wat moest ik dán.”

Verwachtingen

Renske moest zich voortdurend aan bepaalde regels houden: niet mee naar feestjes, niet spelen met vriendjes en vriendinnetjes. “Mijn leven stond in het teken van de sport. Daardoor heb ik ook niet echt een basis in Langedijk, al kom ik er vandaan. Ik zat op de Mariaschool en heb daar wel een hele goede vriendin aan overgehouden, maar verder was mijn leven zo anders dan dat van mijn klasgenootjes, zelfs dan dat van mijn broer Sjoerd en zus Femke. Er was geen ruimte om mijn eigen identiteit op te bouwen. Ik moest leven naar de verwachtingen van de mensen die destijds mijn leven bepaalden.


‘Ik doe dit vooral voor mezelf, omdat ík het leuk vind. Niet omdat ik er punten voor krijg.’  - Privé archief

Inmiddels is ze alweer bijna twintig jaar werkzaam als acrobate. Haar indrukwekkende optredens in lucht- en grondacrobatiek worden sindsdien veelvuldig ingezet als onderdeel van bijvoorbeeld evenementen, openingen, voorstellingen, theaterproducties, festivals, concerten en foto- videoshoots “Ik ben trots op waar ik nu sta, dat kan ik nu met overtuiging zeggen en voelen. Na een tijdlang te hebben gezocht naar wie ik eigenlijk was naast de topsporter Renske Endel, doe ik nu iets waar ik me heel goed bij voel. Met mijn talent iets doen waar mensen blij van worden. Er is geen jury meer die me afrekent op prestaties. Ik doe dit vooral voor mezelf, omdat ík het leuk vind. Hoe lang ik dit nog kan doen? Geen idee. Zoals dit op mijn pad kwam, komt er vast weer wat anders op mijn pad als de tijd daar is. Ik weet in ieder geval zeker dat ik nooit meer iets ga doen waar ik me niet fijn bij voel. En dat ik zelfstandig wil zijn om mijn eigen keuzes te maken. Mijn vrijheid is heilig.”

Op renskeendel.com kun je zien wat Renske allemaal kan en doet als acrobate. De documentaire De gouden lichting is terug te zien op NPO Start.