Column HVB augustus

Mens en blinkerds

Column
Afbeelding
(Foto: Regionaal Archief Alkmaar FO201275)

Blinkerds, zo noemden de kustbewoners hun duinen vroeger. ‘Waar de blanke top der duinen…’, begint het lied dat Pieter Louwense in 1870 schreef. Tegenwoordig verfoeien ‘wokers’ zijn creatie als een loflied op blank, wit, de witte mens. Louwense zag het goed: tot ver in de 19e eeuw bestond het gebied tussen Bergen en Kamperduin uit wandelende en stuivende duinen van fijn, wit, mineraalarm zand, waar nauwelijks iets groeide. Dat de Heren van Bergen konijnen lieten fokken, maakte het alleen maar erger. Voor hun jachtpartijen losgelaten konijnen plantten zich razendsnel voort, vraten de aangroei op en woelden het zand om. Ook groeven bewoners van de dorpen duinzand weg voor eigen gebruik, bijvoorbeeld in de bouw. Daar zijn verschillende ‘klimduinen’ het gevolg van, zoals de beroemde in Schoorl en die bij uitspanning Duinvermaak in Bergen. Uiteindelijk vormden de wandelende blinkerds zo’n bedreiging voor de dorpen dat men besloot ze door begroeiing te beteugelen. Wie vanaf Duinvermaak langs de Blijdensteinweg het duingebied ingaat, kan nog steeds genieten van de oudste pogingen van bebossing. De eerst gehanteerde methode om zaaigoed van de Oostenrijkse, Corsicaanse en grove den uit te zaaien, mislukte. Uit Jutland kwam de oplossing: boomkwekerijen, vanwaar jonge boompjes met flink bemeste kluit werden uitgezet. Dat sloeg aan. Er kwamen boomkwekerijen, zoals die op de Bokkenwei links van de Blijdensteinweg. Toen snuitkevers de uitgeplante jonge boompjes aanvraten, joeg men er kippen op af. Die stierven echter aan verstopping door de onverteerbare keverschildjes…. Veldsprinkhaan, rupsen en larven, dennenwolluis en sparappel-galluis zetten het offensief van de snuitkevers voort.

Maar uiteindelijk won de mens het van de blinkerds.

Idzard van Manen

*Meer weten over de cultuurgeschiedenis in onze regio? Wordt lid van de Historische Vereniging Bergen (ledenadministratie@hvb-nh.nl)