Expo Boomkwekerijmuseum: graaf is geen graaf en appels zijn peren

Nieuws
In het Boomkwekerijmuseum opent woensdag 11 mei een nieuwe expositie, die wordt voorbereid door Wim van der Werf (li) en Nico Rijnbeek (re). Ook vrijwilliger Hans van Til (midden) helpt mee.
In het Boomkwekerijmuseum opent woensdag 11 mei een nieuwe expositie, die wordt voorbereid door Wim van der Werf (li) en Nico Rijnbeek (re). Ook vrijwilliger Hans van Til (midden) helpt mee. (Foto: Morvenna Goudkade)

BOSKOOP – Woensdag opent in het Boomkwekerijmuseum de nieuwe tentoonstelling ‘Van graaf naar robot in 800 jaar’. Bezoekers maken een tijdreis aan de hand van thema’s, steeds van oud naar nieuw. Waarbij de ‘graaf’ een stuk gereedschap blijkt te zijn en robots oprukken op de kwekerij. 

Morvenna Goudkade

Op maandag is het Boomkwekerijmuseum gesloten, maar wordt er achter de schermen vaak hard gewerkt, zeker als er een nieuwe expositie aankomt. Een aantal museumvrijwilligers is druk met de laatste loodjes: panelen ophangen, vitrines inrichten en een Berini bromfiets binnenrijden. Bromfiets? “Ja, die komt bij het thema ‘van bomenzoeker naar Varb”, weet vrijwilliger Wim van der Werf (77). “Bomenzoekers, in lange leren jas, gingen per bromfiets de kwekerijen langs om de beste planten te zoeken. Tegenwoordig gebeurt dat op het online handelsplatform Varb, een vraag en aanbod registratiesysteem.” 

Van der Werf is kweker, net als zijn collega Nico Rijnbeek (71). Van de term ‘oud-kweker’ willen ze niets weten, want ‘kweker ben je voor het leven’. Allebei zijn ze lid van het kernteam tijdelijke exposities. Van der Werf is dat al zo’n vijftien jaar, Rijnbeek is nieuwkomer en zit sinds drie maanden in het team. Ze zetten hun expertise in voor het museum en dat is ‘hartstikke leuk’, zegt het tweetal.

Rijnbeek geeft opheldering over de ‘graaf’ in de titel van de expositie. Wie denkt, zoals de verslaggeefster, dat dit over een adellijk persoon gaat, komt bedrogen uit. Het is een stuk gereedschap. “Maar al lijkt het erop, het is geen schep of schop, het is een specifiek Boskoops gebruiksmiddel voor spitten, planten, rondsteken en rooien. Tegenwoordig meestal vervangen door spit- en freesmachines.” De automatisering op de kwekerij gaat steeds verder: tegenwoordig worden ook drones en robots ingezet. Bij de opening van ‘Van graaf tot robot’ is daarom een plantenrobot aanwezig als speciale gast. “Het is Harvey, de kwekerijrobot van De Jong Plant”, vertelt Van der Werf. “Harvey komt de opening opluisteren.” Het robotje, gewaardeerd medewerker, gaat daarna gauw weer mee terug, want het is druk op de kwekerij. De tentoonstelling gaat ook in op thema’s als ‘van bestrijden naar beschermen’ en ‘sortiment van smal naar breed’. Voor dat laatste is een complete wand ingericht, die inzichtelijk maakt welke gewassen zijn gekweekt in de regio Boskoop, tussen 1222 en 2022, een verwijzing naar Boskoop800. 

Een verrassing is dat in Boskoop niet alleen appels werden geteeld, maar ook peren. Naast appelbomen, stonden er volop perenbomen. En ook notenbomen. “Geliefd voor kloosters, kastelen en landgoederen”, weet Van der Werf. Het sortiment, in het begin heel klein, breidde zich gigantisch uit toen de sierteelt opkwam, eind 1800. Daarvoor waren er alleen ‘nutsgewassen’. Planten en bomen moesten nuttig zijn, bijvoorbeeld voor voeding of medicinale doeleinden. De sierfunctie van gewassen werd pas later gewaardeerd 

Ook in de museumtuin valt het nodige te zien. Zo zijn er plantvakken met planten en bomen uit verschillende tijdsperiodes: 1700-1950, 1950-1980 en 1980-heden. En dat levert verrassingen op: een perenboom, zoals die er in 1750 uitzag, lijkt totaal niet op een perenboom anno nu. “De peren waren ook heel anders”, zegt Van der Werf. “Niet van die grote conferenceperen, zoals nu, maar heel kleine peertjes.” Naast historische peren staan er ook hedendaagse innovaties, in het moderne plantvak. “Kijk naar deze Salvia Chrystal Blue”, wijst Rijnbeek. ‘Beste introductie op de Chelsea Flower Show”.

Overzichtswand in het Boomkwekerijmuseum met gewassen tussen 1222 en 2022.