Herdenken in Nieuw-West
NIEUW-WEST - In Nieuw-West wordt bij verschillende monumenten jaarlijks de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog herdacht. In coronatijd kan niet worden samengekomen. De 4 en 5 mei comités in Nieuw-West hebben daarom de film Herdenken in Nieuw-West laten maken. Zo kunnen kan er toch worden stilgestaan bij de monumenten in de buurt en bij de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog.
“Oorlog is nooit ver weg,” zegt Yoshua Maas, spreker van het 4 en 5 mei comité Slotervaart in de camera. Aan het eind van de film blijkt dat maar al te waar als leerlingen van basisschool Veerkracht uit Slotermeer aan het woord komen over oorlog, toen en nu. Ze zijn gevlucht uit Kameroen, uit Armenië, uit Mesopotamië. Oorlog is nooit ver weg. Ook niet in de tijd gezien. Maas vertelt bij het monument De Bevrijde Vogel op het Sierplein, waar elk jaar de lokale herdenking wordt gehouden, over de verhalen van zijn grootouders, die de oorlog respectievelijk in Nederland en in Nederlands-Indië meemaakten. Slechts twee generaties ver weg. “Daarom herdenk ik hier,” zegt de jongeman, die niet de enige jeugdige bijdrage leverde voor de film.
Familieverleden
Ook de 13-jarige Imane Valk vertelt, in eigen buurt; de Verzetsheldenbuurt in Slotermeer. Als jongste lid van het herdenkingscomité staat zij vrijwel dagelijks stil bij haar familieverleden en de mensen die de straten daar een naam gaven. En ook de tienermeiden van Combiwel, ongeveer de leeftijd van Anne Frank toen zij haar later beroemd geworden dagboek begon, houden zich bezig met de oorlog die begin mei wordt herdacht. Ze lezen voor, zoals altijd op 4 mei, maar nu voor de camera bij gebrek aan herdenking door de pandemie. “Joden moeten een jodenster dragen, joden moeten hun fiets afgeven, joden mogen niet in de tram… “ klinkt de indringende, zorgvuldig geoefende en geregisseerde voordracht uit het dagboek.
Verhalen en muziek
De film reist langs zes monumenten: aan de Haarlemmerweg, aan de Osdorperweg, op Plein ’40-’45, bij Meer en Vaart, op het Sierplein en het Joop Woortmanplein. En toont vele archiefbeelden van hoe de herdenkingen er normaal gesproken uitzien. Maar er zijn ook veel verhalen. Zoals dat van het in 2019 vernieuwde monument aan de Haarlemmerweg. Of dat van de lokale verzetshelden Arie Oudshoorn en Jan Kars, verteld door dominee Martijn van Leerdam bij de plaquette in de Sloterkerk. Veel muziek ook: van Jong Excelsior trompettist Valerie Corlu, de Taptoe, pianist Nico brouwer, het Wilhelmus, en beiaardier Klaas de Haan die in het Vrijheidscarillon op Plein ’40-’45 in Slotermeer ‘We’ll meet again’ laat klinken.
Hoe, waarom, wie?
En hoe zat dat nou met het Vredesmonument in de Hoekenesgracht in Osdorp, terwijl de herdenking sinds jaren op de kade van de Sloterplas tegenover de Meervaart wordt gehouden? Welke steen cijfert zich daar weg? Waarom hangen op 3 mei de vlaggen zo? Wie was Joop Woortman, naar wie een plein is genoemd verderop in Osdorp en waar ook jaarlijks wordt herdacht? Hoe was de oorlog voor de 88-jarige buurtbewoner Lenie Zegers, die met koffie en koekje haar gedicht voor de camera voordraagt in plaats van op 4 mei op de plek waar het normaal gesproken gebeurt. En die even teruggaat naar die tijd die “nooit meer mag voorkomen”.
Trailer en film
Elk comité heeft een bijdrage geleverd in de vorm van een stukje geschiedenis, muziek, een gesprek of anderszins. Shirley Brandeis filmde en smeedde het geheel aan elkaar tot een korte, educatieve documentaire. De film is te zien op www.eigenwijks.nl/4en5mei. Daar is ook een plattegrond met de locaties van de verschillende monumenten te vinden. Op www.facebook.com/dewesterpost is de trailer te bekijken.
