60-jarig Vrijheidscarillon op Plein ’40-‘45 voortaan aangelicht

Algemeen
Het iconisch Vrijheidscarillon op Plein ‘40-‘45.
Het iconisch Vrijheidscarillon op Plein ‘40-‘45. (Foto: Pr)

NIEUW-WEST - Het jubilerend, 60-jarig, iconisch Vrijheidscarillon op Plein ‘40-‘45 wordt voortaan op speciale dagen bijzonder aangelicht. Dit is voor het eerst het geval tijdens de jaarlijkse dodenherdenking op 4 mei. Dan zet het dagelijks bestuur van Stadsdeel Nieuw-West om 20.05 uur de nieuwe verlichting ‘aan’.

Ook worden dan nieuwe informatieborden onthuld, die inzicht geven in de achtergrond en betekenis van het monument. Zowel op historisch gebied als in de hedendaagse betekenis, die van vrijheid. De informatie op de borden is ook digitaal via een QR-code te vinden.

Carillon

Nieuw is ook dat lichtvormgevers ervoor zorgen dat voortaan het licht interactief reageert op het geluid van het carillon. Met de nieuwe verlichting en borden wordt ook ingespeeld op wensen van bewoners. “Hiermee geven we betekenis aan carillon als monument dat staat voor vrijheid en aan Plein ‘40-‘45, als tweede herdenkingsplein van Amsterdam,” aldus Melissa Valk, voorzitter van het 4 en 5 mei-comité Plein ’40-‘45.

Herdenken

Het carillon is een symbool en baken van vrijheid en wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog. Het kreeg op 1 mei 1961 een plek op Plein’40-’45 en is na de Dam het belangrijkste plein in Amsterdam om de vrijheid te herdenken. Koningin Juliana zorgde toen voor de onthulling. Zestig later is ook in de Burgemeester Tienhovengracht, naast het plein, de Vrijheidsfontein onthuld.

Passend bij de traditie en achtergrond van dit deel van de stad, waar ook de ‘verzetsheldenbuurt’ ligt. In deze buurt zijn 27 straatnamen vernoemd naar verzetsstrijders uit Nederland die in de Tweede Wereldoorlog een rol hebben gespeeld.

Allure

Door de verlichting is het ’s nachts geen donker silhouet, maar een licht dat tegemoet schijnt in de duisternis. Het tweede herdenkingsplein van Amsterdam krijgt hiermee extra allure en het cachet die het verdient.

In opdracht van het Comité Nationale Herdenking maakte architect/kunstenaar Dick Slebos in 1952, samen met de klokkengieter van Bergen, het Vrijheidscarillon. Hij ontwierp niet alleen een 15 meter hoge klokkenstoel, rustend op hellende betonnen zuilen, maar ook een platform voor toespraken en een 18 meter hoge vlaggenmast. Op de sokkel van de vlaggenmast is een plaquette gemonteerd met de tekst: Hier herdenken wij onze gevallenen uit de jaren 1940 - 1945. Het carillon herinnert dan ook aan de vrijheid.

Luidklok

Er bevinden zich 31 klokken in het Vrijheidscarillon, waarvan er één de luidklok is. De grootste klok is vernoemd naar koningin Wilhelmina. De andere klokken zijn onder andere vernoemd naar prinses Juliana, prins Bernhard en de elf provincies, Flevoland bestond nog niet. Negen kleine klokken dragen de nationale wapenspreuk ‘Je maintiendrai’. Deze spreuk die door Koning Willem I in 1815 voor het eerst werd toegevoegd aan het wapen van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden betekent ‘Ik zal handhaven’ en is nog steeds onderdeel van ons nationale wapen met de twee leeuwen.

Sinds 2011 staat het kunstwerk op de gemeentelijke monumentenlijst. Tot het monument horen niet alleen het Vrijheidscarillon, maar ook de klokkenstoel, het sprekersplatform en de vlaggenmast.