Een brug voor Mientje ten Dam (1917-2016) in de verzetsbuurt in Slotermeer

Shirley Brandeis

“Als het oorlog wordt, ga ik naar Jaap en Mientje,” zei een leerling uit groep 8 jaren geleden na een bezoek van Mientje en haar echtgenoot Jaap ten Dam aan zijn klas. Hij hoorde over hun verzetswerk, over Mientjes huis in de Waverstraat dat een onderduikadres was voor een Joodse vrouw en een safe house was voor leden van de verzetsgroep CS-6. En trok de conclusie dat het bij Jaap en Mientje veilig was.

Portretten aan de muur

De verhalen die het echtpaar vertelde in de klas werden altijd aan het nu gekoppeld. Aan hedendaagse discriminatie en dat je dat niet moest pikken. Hun verhaal voelde als een belofte aan de vrienden en familieleden die de oorlog niet hadden overleefd. Zoals Mientjes broer Pam, die in het verzet zat. En vrienden, waaronder Leo Frijda, Hans Katan en Jan Verleun. Hun portretten, nu in de straten van de verzetsbuurt in Slotermeer te zien, hingen bij Mientje en Jaap thuis aan de muur. “De oorlog was bij ons vroeger bespreekbaar,” vertelt Mientjes dochter Margot ten Dam. Het deed haar wel wat, toen op de brug het portret van haar jonge moeder, met duidelijke familietrekken, onder het doek vandaan kwam.

Niet alleen in oorlogstijd

Dat het een brug in de, voor de familie redelijk onbekende, wijk Slotermeer is, dat doet er niet toe. Ook niet dat het een bruggetje is. “Het is een brug in de wijk waar vele verzetsmensen een straatnaam hebben gekregen,” vertelt Mientjes zoon Taco ten Dam. “Hier hoort zij bij.” Mooi vinden ze het dat meer mensen zo te weten komen over wat hun moeder, en ook andere familieleden, heeft gedaan. “Niet zozeer omdat we willen dat anderen haar naam kennen, maar omdat we haar gedrag in de oorlog onder de aandacht willen houden. Als goed voorbeeld van opkomen tegen onrecht. Niet alleen in oorlogstijd.”

Dagelijks bestuurder Sandra Doevendans onthult samen met Max en zijn moeder het naambord. (Foto: Brandeisfotografie) 

Ook voor Esther en Willy

En niet alleen. Dát vooral willen de kinderen van Mientje, waaronder ook broer Peter die uit Spanje was overgekomen, benadrukken. Het was ook Jaap, waar ze later mee trouwde, en het waren ook haar ouders, broers en zussen en vele vrienden bij CS-6 die zich verzet hebben. “Met de naamgeving van deze brug eren we hen allemaal, de familie Pooters en hun vrienden,” sprak Taco ten Dam vlak voor de onthulling van de brugnaam. “Ze betaalden hun verzet met hun eigen leven.” Hij vertelde ook dat Mientjes zus Nellie tot ieders verrassing terugkwam uit de Duitse concentratiekampen. En dat Mientje aanvoelde dat Irma Seelig, die in ruil voor het noemen van namen van verzetsmensen haar leven behield, haar niet verraden had omdat ze net van zoon Paultje bevallen was. Overigens tegelijk met een atelier-collega, de Joodse Esther Scheffer, die ze had aangeraden onder te duiken. Taco ten Dam hield het geboortekaartje dat Esther indertijd aan Mientje stuurde van Willy omhoog tijdens zijn toespraak. “Willy Mendes werd op 14 september 1942, vijf maanden oud, samen met haar moeder vergast in Auschwitz. Mijn moeder Mientje heeft er nooit over gesproken. Het geboortekaartje kwam tevoorschijn toen we haar huis opruimden. Maar het maakte haar ongetwijfeld sterker om te strijden tegen het fascisme. De naam van de brug is ook voor Esther en Willy Mendes.”

Energie en inspiratie

Met het plaatsen van het portret door Geef Straten een Gezicht, dat in Amsterdam honderden portretten in straten en op bruggen heeft geplaatst, zal Mientjes verhaal nog meer mensen bereiken. “Het is belangrijk dat dit soort verhalen gedeeld worden,” sprak dagelijks bestuurder Sandra Doevendans voordat zij samen met Mientjes achterkleinzoon Max het bruggennaambord onthulde. “Ze kunnen ons inspireren. En dat hebben sommige bewoners van Nieuw-West nodig. Mensen die aan het overleven zijn, mensen die te maken hebben met uitsluiting.” Het verhaal van Mientje kan hen, maar ook mensen die in actie willen komen tegen onrecht, laten zien dat je iets kan doen. Iets kleins desnoods. “Hier kunnen mensen die over deze brug wandelen of fietsen energie en inspiratie uit putten!”