Sloop dreigt alsnog voor monumentaal winkeltje
NOORD - Hoewel het interieur van het voormalige melkwinkeltje Begoniastraat 6 huis nu officieel gemeentelijk monument is, is het nog allesbehalve zeker dat het in de huidige staat behouden blijft. De sloophamer dreigt nog steeds. Hoe kan dat? Vanaf de ontdekking wilden eigenaar Ymere en aannemer/verkoper Dura Vermeer de winkelwoning niet buiten het voorgenomen renovatie- en verkoopplan van 64 woningen in de Van der Pekbuurt plaatsen. Zelfs de inmiddels aan het interieur toegekende status van gemeentelijk monument heeft hun streven het als woning/werkruimte te verkopen nog steeds niet veranderd. Stadsherstel bood aan het winkeltje te kopen en het interieur van winkel en woning dan in zijn huidige staat te behouden. Tot op heden zijn Ymere en Dura Vermeer daar niet op ingegaan.
Origineel
Wat is het geval? Twee jaar geleden ontdekten Stichting Monumenten Amsterdam Noord (SMAN) en Historisch Centrum Amsterdam-Noord (HCAN) het nog vrijwel authentieke interieur van het voormalige melkwinkeltje. Bij toeval was er daarbinnen in 100 jaar nooit drastisch gerenoveerd. Het bevat daardoor nog de originele indeling, de terrazzovloer en de betegeling, het opstaande hout- en verfwerk en de originele lambriseringen, plafonds en kasten. Je ziet zelfs nog onderdelen van de oorspronkelijke elektriciteits- en waterleiding. Een zeldzaamheid in de Van der Pekbuurt en waarschijnlijk zelfs in heel Amsterdam-Noord. Bureau Monumenten en Archeologie erkende al in augustus 2019 in zijn rapport het unieke daarvan en de Commissie Ruimtelijke kwaliteit adviseerde korte tijd daarna toekenning van de status gemeentelijk monument, de verhalen over de uitbaters meegewogen hebbend.
Tekst gaat onder de foto verder.
Het voormalige melkwinkeltje op de Begoniastraat 6 huis. (Foto: HCAN)
“De waarde van dat interieur schuilt beslist niet in ‘gaafheid’. Niet alleen alles wat er nog bewaard is, maar juist ook de gebruikssporen die 100 jaar wonen en werken erin nagelaten hebben, maken het interieur uniek en daardoor waard om in de huidige staat behouden te blijven. Renovatie en terugplaatsen van wat bijzondere historische elementen zou er een ‘niet-plaats’ van maken omdat ieder spoor van leven er dan zorgvuldig uit is verwijderd. Het zou juist in de huidige staat als ‘plaats van herinnering’ bewaard moeten blijven”, zegt een woordvoerder van het HCAN.
Die bijzondere waarde van het huidige interieur hebben velen met eigen ogen kunnen zien in de tentoonstelling die HCAN er in het voorjaar van 2019 inrichtte en die er nog steeds is, zij het in ruste. In de 14 weekenden van opening en op losse dagen kwamen er meer dan 1400 bezoekers. Maar sinds maart vorig jaar konden in die kleine ruimten vanwege de 1,5 meter regel alleen nog volgens afspraak slechts enkelen toegelaten worden. “Vrijwel iedereen die er geweest is, vindt dat de winkelwoning in deze staat moet blijven bestaan en op permanente basis toegankelijk zou moeten blijven voor belangstellenden. De winkelwoning kan een belangrijke schakel gaan vormen in de Volkshuisvestingsketen van het Jordaan Museum, Museum Het Schip in de Spaarndammerbuurt, Museum Amsterdam-Noord in Vogeldorp, Museumwoning Tuindorp Oostzaan en het Van Eesteren Museum in Amsterdam-West.”
3 februari moet HCAN de sleutels teruggeven aan Ymere en valt het doek. Definitief? “Dat hangt af van wat het dagelijks bestuur van stadsdeel Noord met de aanwijzing tot gemeentelijk monument beoogt en hoe het Bureau Monumenten en Archeologie bij het beoordelen van de herstelfunderings- en renovatieplannen van Dura Vermeer de aanwijzing interpreteert. Dat luistert nauw, is gebleken.”
“In november 2020 - een jaar na indiening van zienswijzen door Ymere en SMAN - nam het dagelijks bestuur een beslissing en werd het interieur van Begoniastraat 6 huis gemeentelijk monument. Maar daarbij werd de zienswijze van aanvrager SMAN niet betrokken, naar verluidt omdat die gewoon vergeten was bij de stukken te voegen. Daarin werd het dagelijks bestuur juist een expliciete uitspraak gevraagd over het behoud van de gebruikssporen van 100 jaar werken en wonen en over het behouden van het interieur in de huidige staat. Zo’n duidelijke tekst blijkt nodig te zijn, want Dura Vermeer ziet in de huidige aanwijzing nog steeds ruimte er met behoud of terugplaatsen van enige historiserende elementen een koopwoning van te maken. SMAN heeft erop aangedrongen haar zienswijze alsnog in de beslissing van het dagelijks bestuur van stadsdeel Noord te betrekken. Het wachten is op een uitspraak daarover, maar HCAN geeft de sleutels 3 februari met een bezorgd hart terug.”
