Voorstelling Oorlog aan Zee maakt diepe indruk
BERGEN - Het is zonder meer een iets groots dat de komende dagen plaatsvindt in het centrum van Bergen, het theaterlocatieproject Oorlog aan Zee. Woensdagochtend was er een eerste voorstelling, voor leerlingen van basisscholen. De leerlingen waren er drie uur mee ‘zoet’. Maar ze hadden een ochtend die ze zich ongetwijfeld zullen herinneren als ze veel ouder zijn. In de eerste voorstelling werd duidelijk dat schrijver Chris Houtman de actualiteit er in heeft geschreven, met alle dilemma’s waar mensen zich in Oost-Europa voor geplaatst zien. En heel duidelijk was zijn boodschap op het eind: koester, koester democratie en vrijheid. Het hele team levert een fenomenale prestatie om dat gegeven te benadrukken.
door Ed Bausch
Voortdurend laat het stuk je zien: er is iemand (Hitler) veel te ver gegaan, waardoor heel veel landen en hun inwoners in onderdrukking moeten leven en in verwarring keuzes maken die ze misschien niet hadden willen maken. Of keuzes omdat ze zich lieten verblinden, meeslepen door gebral. Hoe passend bij wat momenteel gebeurt. Je kunt denken ‘ik hoef dit allemaal niet te zien’. De realiteit is dat er al heel veel belangstelling is voor de serie voorstellingen tot en met zondag 9 oktober. En dat is volkomen terecht. Want wat de bezoeker krijgt voorgeschoteld op vier locaties is van hoog niveau, heel duidelijk, aansprekend, ontroerend en…waarschuwend. Op de locatie in de Ruïnelaan voel je de angst als het NSB-gezin in paniek raakt omdat het nu de Bergenaren zijn die op de deur roffelen, nu de vrijheid nadert, nu de radio vertelt dat de Führer dood is, het is dan 1 mei.
Ga kijken
Maar de bevrijding is er dan nog niet. In Bergen al helemaal niet, Bergen werd pas op 8 mei bevrijd. En precies die acht dagen heeft Houtman genomen om de nood en de verwarring van de inwoners en bezetters in beeld en geluid te tonen, soms heel dicht op de huid van Bergenaren van toen. Sommige Bergenaren denken dan dat er meteen vrijheid is. Sommige bezetters en NSB-ers gooien er echter nog een schepje bovenop. Andere Duitsers en NSB-ers zien aan wat voor fouts ze hebben meegedaan. Verzetsmensen proberen evengoed mensen die zich tijdens de bezetting afzijdig hielden af te houden van directe wraak op de Duitsers en NSB-ers. Wat de bezetting betekende voor kinderen wordt door de hele voorstelling heen duidelijk gemaakt. Kinderen spelen een grote rol in de voorstelling en ze spelen hun rollen grandioos. Alles is razend knap aan deze voorstelling, de acteurs, de kostuums, de locaties, het geluid, de schitterende liedjes van heel droevig tot volslagen uitbundig. Ga erheen. Lees het gelijknamige boek, of wacht op de film die er te zijner tijd van komt. Maar vooral: volg Houtman in zijn bericht: wees waakzaam voor vrijheid en aanslagen daarop. Dan hoeven mensen niet voor afschuwelijke keuzes te komen staan. Droge ogen houdt niemand bij deze voorstelling, van droefenis of van het meeleven met blijheid.
