Herinneringen aan de Tweede Slag bij Bergen

Algemeen
Afbeelding
(Foto: aangeleverd)

BERGEN/EGMOND - De Tweede Slag, van 2 oktober 1799, staat wel genoemd in het boek ‘Invasie 1799-Onheil over Noord-Holland’, maar die confrontatie, op het strand tussen Bergen aan Zee en Egmond aan Zee is toch niet zo bekend. Nog tot en met de laatste zondag in oktober is het zeer het bekijken waard: de opstelling in museum ’t Sterkenhuis over de Slag bij Bergen, of dus eigenlijk de Slagen.

door Ed Bausch

Tweede Slag was een strandspektakel

Want wat was er aan de hand? Na de verloren slag op 19 september 1799 zouden de Russen en de Britten (hoe bijzonder is het dat de strijdteams in de loop van de geschiedenis van samenstelling kunnen veranderen, vergeleken met de huidige tijd en zelfs vergeleken met de Tweede Wereld Oorlog, waar de Russen ook tot onze bevrijders moeten worden gerekend…) terugkomen. De bevelhebber was vastbesloten Bergen en omgeving deze keer wel in te nemen, maar onder de manschappen ging angst de boventoon voeren. Angst om nog een keer in de pan te worden gehakt door de Franse en Bataafse manschappen.

Infanteristen als toeschouwers op het duin

Dus toen werd noordelijk van Bergen afgebogen richting strand, na schermutselingen bij de Verbrande Pan, het Russenduin en het Engelsche Veld (de namen refereren aan die tijd) kwamen de Britten/Russen uiteindelijk op 2 oktober tegenover elkaar te staan op het strand tussen wat nu Bergen aan Zee is en Egmondt Op Zee (dat later is verzwolgen in een stormvloed). Dat was een strijd tussen de cavaleristen, strijders te paard, van de beide partijen. De infanteristen had zich op de duinen geposteerd en waren zo toeschouwers. In het noorden de Britten en Russen, in het zuiden de Bataven en Fransen. Zij moedigden ieder van hun kant hun strijders aan.

Vaandel

Bij die strijd raakten knopen, borstschilden en wat niet meer onder het zand en soms komt er weer iets bovendrijven. John Grooteman, een van de schrijvers van het boek ‘Invasie 1799’): ‘Er moet nog veel meer liggen.” In eerste instantie wonnen toch de Russen en Britten en mag het regiment Britten ‘Egmondt op Zee’ in hun vaandel meevoeren. Dat regiment, Majesty’s 92ste Regiment of Foot, bestaat nog steeds en in het vaandel prijkt nog altijd de naam ‘Egmondt’. De strijd golft wat heen en weer van Castricum tot Alkmaar, uiteindelijk zijn het toch de Bataven en Fransen die de Britten en Russen via Den Helder het land weten uit te krijgen. In het Sterkenhuis zijn in een vitrine knopen, een zilveren schoengesp en een borstschild te zien, op een stuk van een quilt, als herinneringen aan de strijd op het strand. Jaarlijks wordt in het museum een expositie ingericht die ook weer steeds nieuwe verhalen toevoegt over die strijd van toen.

Dagboek

Er is ook een heel bijzonder dagboek te zien van een anonieme Highlander. En een prachtige ets van ‘Egmondt op Zee’ uit gemaakt daags na de strijd als beeldende verslaggeving. Er is nog veel meer dat herinnert aan die zo bijzondere tijd, met ontstellend veel slachtoffers aan beide kanten. Het museum is behalve maandag dagelijks geopend. Deze 1799-tentoonstelling is nog te zien tot en met eind van oktober.

Museum het Sterkenhuis, Oude Prinsweg 21, Bergen

Het Sterkenhuis.