Ambacht molenaar erkend als immaterieel erfgoed - Molenaarsteam korenmolen Kijkduin trots op ambacht en plaatsing
SCHOORL - Afgelopen donderdag is de status van immaterieel erfgoed toegekend aan het ambacht molenaar. Dit is in Zuid-Korea besloten door het Intergouvernementele Comité van het UNESCO-verdrag. Molenaars in heel Nederland zetten drie dagen lang hun molen ‘in de vreugd’ als teken van trots op hun ambacht en op de plaatsing op de Internationale UNESCO lijst Immaterieel Erfgoed. Ook korenmolen Kijkduin aan de Molenweg deelt mee in de vreugde.
Sinds de negentiende eeuw zijn veel molens tot stilstand gekomen. Daarmee dreigde de kennis van het werken met molens verloren te gaan, het ambacht molenaar dreigde uit te sterven. Tegenwoordig laten ruim veertig beroepsmolenaars en honderden vrijwilligers de wind- en watermolens in Nederland draaien. In 1973 begon het Gilde voor Vrijwillig Molenaars met opleiden van nieuwe molenaars. En met succes. Ook deze vrijwilligers zetten zich in om kennis over het ambacht van molenaar te delen met het grote publiek.
In maart 2016 heeft Nederland (OC&W) het ambacht van molenaar op wind- en watermolens voorgedragen voor de Representatieve Lijst van het UNESCO-verdrag, inzake de bescherming van Immaterieel Cultureel Erfgoed. Nederland heeft in 2012 het Immaterieel Erfgoedverdrag van UNESCO geratificeerd. Het molenaarsambacht is de eerste voordracht door Nederland.
Op de lijst staan bijna vierhonderd verschillende elementen van Immaterieel Erfgoed ingeschreven, uit alle delen van de wereld. Het doel is het belang en de betekenis van Immaterieel Erfgoed te onderstrepen. De lijst maakt zichtbaar wat gemeenschappen, groepen en individuen belangrijk vinden. Het Gilde van Vrijwillige Molenaars, het Gild Fryske Mounders, het Ambachtelijk Korenmolenaarsgilde, Vereniging De Hollandsche Molen, de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed en het Kenniscentrum voor Immaterieel Erfgoed Nederland hebben gezamenlijk de voordracht voorbereid.
UNESCO beschrijft immaterieel erfgoed als volgt: "Het is ‘levend erfgoed’. Het omvat sociale gewoonten, voorstellingen, rituelen, tradities, uitdrukkingen, bijzondere kennis of vaardigheden die gemeenschappen en groepen (en soms zelfs individuen) erkennen als een vorm van cultureel erfgoed. Een bijzonder kenmerk is dat het wordt overgedragen van generatie op generatie en belangrijk is voor een gemeenschappelijke identiteit." Een van de inschrijvingen betreft bijvoorbeeld de Belgische biercultuur. Dit jaar wordt dus het molenaarsambacht aan de lijst toegevoegd. "Dit betekent dat we onze vaardigheden en kennis om met een windmolen te kunnen draaien, willen borgen en met ons hart en hoofd willen doorgeven aan volgende generaties."
Korenmolen Kijkduin is een instructiemolen en inmiddels eigendom van de gemeente Bergen. In de molen worden molenaars-in-opleiding opgeleid. Aanvankelijk werd de korenmolen verhuurd en was hij voor 5/6 deel eigendom van Schoorl en voor 1/6 deel van Groet. Een eeuw later werd de molen eigendom van molenaar Dirk Duin. Deze bemaalde de molen tot hij in 1935 tachtig jaar werd, waarna de gemeente de molen terugkocht om hem als monument te kunnen behouden. In 1961 en 1968 werden kleine restauraties uitgevoerd, waarna de molen vanaf 1973 min of meer regelmatig in werking werd gesteld. Daarna heeft de molen diverse kleine- en grotere restauraties ondergaan; In 1974 de binnenroede, in 1978 en 1980 het interieur en het gaande werk, in 1999 werd het kruiwerk vervangen en in 2013 is de stenen romp van de molen opnieuw gevoegd en zijn ingerotte balkenkoppen aangeheeld.
Sinds 1982 is de molen elke zaterdag geopend voor publiek. Bij voldoende wind wordt er gemalen. Vanuit de molenwinkel worden diverse soorten meel verkocht aan particulieren, bewoners uit de omgeving en toeristen. De molen wordt regelmatig bezocht door klassen van basisscholen. Tessa Krop, 44 jaar en molenaar in opleiding op Kijkduin, maakt onder andere voor De Hollandsche Molen een vlog (video logboek) over haar belevenissen op Korenmolen Kijkduin. Met haar MIO amore (www.molens.nl/molenaar-in-opleiding) geeft zij een groter publiek een kijkje achter de schermen van opleiding tot molenaar. Op zaterdagen is Tessa samen met de vaste molenaars Fred Prins, Jan Kleverlaan en John Bruins te vinden op molen Kijkduin. Tessa is kleinkind van een korenmolenaar en combineert de opleiding met een gezin. De molenaars van Korenmolen Kijkduin zijn trots op de erkenning door UNESCO. Tessa: "Het is echt bijzonder dat ons ambacht op deze manier internationaal erkend wordt. We hopen dat het enthousiasme voor het molenaarsambacht hierdoor nog groter wordt. Het is een prachtig vak, een inspirerend samenspel tussen molenaar en molen."
