Het plezier spat van de inkt af
CASTRICUM - De Grote Verandering. Die dringt tot je door als je een uurtje rondloopt in het atelier van grafisch kunstenaar Harm Noordhoorn. Dat is een ambachtelijke werkplaats met apparatuur waarmee tot eind jaren ‘60 kranten en drukwerk werden geproduceerd. Houten en loden letters die per stuk en met de hand werden gezet en op boekdrukpersen werden gedrukt. Zo kwam een krant tot stand en dat lijkt nu onvoorstelbaar. De nieuwe technieken als offsetdruk, de computer en het printen hebben het ambacht doen verdwijnen. Na overname van handelsdrukkerij Boesenkool begin jaren ’80 begon hij samen met een vriend ‘Tipos vormgeving & drukwerk’ in de Anna Paulownastraat te Castricum.
Door Mieke Rozing en Ed Bausch
Harm Noordhoorn speelt ambachtelijk met letters
Na verkoop van Tipos in 2008 ging hij weer terug naar de basis en startte in hetzelfde pand Grafisch Atelier SOPIT. Harm koestert een voorliefde voor het oude grafische ambacht. Zo gebruikt hij nu de oude houten en lodenletters en antieke persen voor zijn grafische kunst. Samen met zijn vrouw Betty Swinkels organiseert hij ook educatieve projecten en workshops voor leerlingen van verschillende scholen om ze te enthousiasmeren over wat je met letters kunt doen. Want spelen met letters, dat is Harm Noordhoorn ten voeten uit. De tentoonstellingsruimte toont veel van zijn eigen werk, maar ook dat van anderen. “Als het maar met een knipoog is, daar hou ik van.”
De tekst loopt door onder de foto.
Werk met een knipoog. - Foto: Ed Bausch
Atelier als een snoepwinkel
Grafische lectuur, een jukebox, oude radio’s, de eerste computers, bakken met lp’s en singletjes. Ladenkasten vol met prachtige houten en loden letters, inktbussen in vele kleuren, zijn heldere werk aan de wanden, de oude drukpersen (eentje van zelfs meer dan honderd jaar oud): het is een paradijsje. Er is ook een oefenruimte waar allemaal muziekinstrumenten staan, een drumstel, een piano, gitaren. Want Harm is ook muzikant en hier repeteren de groepen waar hij in speelt. Het maakt Grafisch Atelier Sopit tot een geweldige snoepwinkel van plezier.
Van handzetter tot grafisch atelier Sopit
Harm volgde aan de Amsterdamse Grafische School de opleiding typografie, grafisch ontwerpen en zeefdrukken en op de Rietveld Academie de richting gebonden grafiek. De vindingrijke grafiek van Hendrik Werkman was een groot voorbeeld voor hem. En dan zet hij een van de persen aan, de oudste moet je nog aantrappen, zoals bij een harmonium. Een nieuwere uitgave ‘De Heidelberger’, ook al zowat 60 jaar oud, heeft een motor die de pers in werking zet, met het nodige gezellige geruis van een werkplaats.
De tekst loopt door onder de foto
Een Oergezellig werk. - Foto: Ed Bausch
’Tien is genoeg’
Hij noemt zijn werk ‘Typografiek’; een combinatie van typografie (tekstvormgeving) en grafiek (kunst op basis van drukwerktechnieken. “Alles wat ambacht is vind ik mooi. En dan maar spelen met letters en kleuren.” Ik maak altijd maar tienafdrukken, het moet exclusief blijven. En het is heel intensief, want het gaat laag over laag, dus je hebt steeds droogtijd voordat je weer verder kunt met iets toevoegen aan je afbeelding.” Harm laat zien hoe je met letters grafische kunst en dichtkunst samenbrengt. De kunstwerken verbeelden welbekende menstypen als Kroegtijger, Stoeipoes en Sloddervos met oneliners en gedichten van de in 2020 overleden dichter Arthur Lava. De opening van dit project heeft in april plaatsgevonden als eerbetoon.
Van 12 december tot en met 6 februari is de tentoonstelling ‘Typografiek’ met het werk van Harm, samen met dat van Frans Lieshout en Dick Berendes ook te zien in de Oude Keuken in Castricum. Kijk voor alles dat Harm in het grafisch atelier te bieden heeft op www.sopit.nl. Hieronder is een korte video geplaatst van het bezoek.
