Gemma Molenkamp al 35 jaar verloskundige in Heerhugowaard
HEERHUGOWAARD – "Vroeger wist ik precies waar alle telefooncellen te vinden waren", lacht Gemma Molenkamp. Al 35 jaar is ze werkzaam als verloskundige in Heerhugowaard. In drie en een half decennium kan er veel veranderen. "De komst van de mobiele telefoon was een uitkomst. We waren niet meer afhankelijk van de semafoon en telefooncellen, dat gaf een hoop rust. Al hadden die eerste, loodzware modellen nog wel een slecht bereik. Tegenwoordig kun je bij wijze van spreken een foto meesturen als de situatie daarom vraagt."
Dat Gemma de zorg in wilde, wist ze al op jonge leeftijd. "Arts leek me ook wel wat, maar die opleiding duurde heel lang, en misschien was het wel wat te hoog gegrepen. Dus werd ik verloskundige. Vanaf je negentiende kon je de opleiding volgen; toen duurde die nog drie jaar, tegenwoordig vier. Verloskunde leek me een prachtig vak: aanstaande moeders begeleiden richting de bevalling en het wonder van de geboorte steeds weer opnieuw mogen meemaken, hoe mooi is dat?" Toen Gemma bijna klaar was met haar opleiding, hoorde ze van haar zwangere nichtje dat Riet Nuijens (overleden in 1998), in de jaren tachtig dé verloskundige van Heerhugowaard, het zo druk had en wel wat hulp kon gebruiken. Eerst ging ze in loondienst en na twee jaar ging ze het maatschap aan.
Nattevingerwerk
De verschillen tussen de jaren tachtig en nu zijn enorm. Gemma: "Vroeger kregen zwangere vrouwen bijvoorbeeld alleen een echo bij een medische noodzaak, en die echo was veel minder gedetailleerd dan we nu gewend zijn. Het inschatten van de uitgerekende datum was echt nattevingerwerk. Nu is het allemaal veel preciezer. Mensen hebben hun leven veel meer uitgestippeld dan vroeger en zijn veel beter geïnformeerd. Tegelijkertijd blijft het een levensbepalende gebeurtenis waar je je nooit helemaal op kunt voorbereiden." Gemma weet er zelf alles van: met haar man Pim heeft ze vier inmiddels volwassen kinderen in leeftijd variërend van 19 tot 23 jaar. "Je zou eigenlijk bij je eerste kind moeten weten wat je bij je tweede weet. Dat zou veel kersverse ouders enorm geruststellen denk ik."
Boeddhabeeldjes
Als verloskundige bouw je in korte tijd een persoonlijke en intieme relatie met een zwangere vrouw op. Vindt Gemma het moeilijk om na de bevalling afscheid te nemen van haar cliënten? "Er komen natuurlijk altijd nieuwe, en andere vrouwen zie je terug als ze zwanger raken van een tweede of derde kind. Maar je bent natuurlijk wel een bekende voor veel mensen; mijn kinderen wilden vroeger niet met me mee naar de winkel, omdat ik van alle kanten werd aangesproken!" En er zijn de verhalen die haar altijd bij zullen blijven. Een bevalling in een huis vol Boeddhabeeldjes bijvoorbeeld. Of die keer dat er wel heel veel 'publiek' aanwezig was. "Ik kon er niet eens bij en heb maar even gevraagd of ze ook even het kind konden aanpakken", lacht ze. "Ik heb ook weleens meegemaakt dat een jongetje toch een meisje bleek te zijn, terwijl de ouders al gebeld waren! Ook was er een keer een man die tijdens de bevalling onderuit gleed. De verpleegkundige heeft zijn bloedende hoofdwond gestelpt met de witte mohairtrui die de kraamvrouw klaar had liggen en de gynaecoloog heeft hem gehecht."
Nazorg
"Elke bevalling blijft bijzonder; als ik niet meer enthousiast ben, dan houd ik ermee op", stelt Gemma. Maar nu ze wat ouder wordt, draait ze minder diensten en doet ze voornamelijk spreekuren, waarbij ze zich gespecialiseerd heeft in echo's. De nachten blaast ze in de toekomst misschien helemaal af. Extra (na)zorg vindt ze ook heel belangrijk. "Wij zijn niet onfeilbaar. Het komt wel eens voor dat ik een hartafwijking niet gezien heb. Ik stap dan het liefst gelijk op de mensen af om er met ze over te praten en ik merk dat dat gewaardeerd wordt. Gelukkig is er tegenwoordig veel mogelijk en zijn er gespecialiseerde ziekenhuizen, maar voor ouders is onzekerheid het ergste dat je kunt hebben. Dan wil je snel duidelijkheid."
Mannenavond
In de Verloskundigenpraktijk Heerhugowaard werken in totaal zes verloskundigen en twee praktijkassistenten. Gemma: "Een leuk team dat openstaat voor nieuwe dingen. Zo hebben we een pilot rond centering pregnancy, een soort mamacafé met begeleiding en controles waar vrouwen hun ervaringen kunnen delen. Ideaal als je nog niet zo veel mensen kent. De echoscopie wordt in 2020 mogelijk uitgebreid met een screenecho bij dertien weken. Daarnaast hebben we nauw overleg met het ziekenhuis, verloskundigen in de regio, kinderartsen en de kraamzorg om elkaars kwaliteiten optimaal te kunnen benutten, zodat mensen niet meer constant naar het ziekenhuis hoeven. Ten slotte ben ik van plan de man meer bij de zwangerschap te betrekken, bijvoorbeeld door een mannenavond te houden waarbij gekeken wordt waar mannen tegenaanlopen. Want daar valt nog wel wat winst te behalen. Een man is vaak net zo onzeker en is heel belangrijk in het proces – en niet alleen bij het ontstaan van de zwangerschap!"
