Wetenschap en techniek zijn écht niet alleen voor jongens
HEERHUGOWAARD - Wetenschap saai? Of alleen voor mannen? Echt niet! Al in 1898 maakte een vrouw (Annie Maunder) de eerste foto van de corona om de zon. Vijf jaar later kreeg Marie Curie als eerste vrouw de Nobelprijs voor de Natuurkunde en Dorothy Hodgkin ontving die voor de Scheikunde in 1963. Bij grote wetenschappers denkt men al gauw aan Einstein, Bell en Edison. En Tesla niet te vergeten. Stuk voor stuk mannen van wetenschappelijk formaat. Maar wie denkt er aan Johanna Westerdijk die in 1917 de eerste vrouwelijke hoogleraar in Nederland werd. Tenzij je aan het Johanna Westerdijk-erf in Heerhugowaard woont natuurlijk... Of aan onze ‘eigen’ Hanneke Schuitemaker, die op advies van haar biologiedocent van het Han Fortmann College in Heerhugowaard toch voor Biologie in plaats van Geneeskunde heeft gekozen en nu mondiaal hoofd vaccinontwikkeling bij Janssen Vaccines is.
11 maart: International Day of Women and Girls in Science
Op International Day of Women and Girls in Science worden alle deze vrouwelijke techneuten, wetenschappers en ICT’ers in de spotlights gezet. Ook ik voel me als bètavrouw zeer vereerd.
Aantal technische banen blijft stijgen
Al deze vrouwen hebben één ding gemeen; ze studeren of werken in een richting waarvoor een bèta-, techniek- of ICT-opleiding vereist is. Een richting met een brede, analytische basis en een aantrekkelijk toekomstperspectief. Het aantal banen in deze sectoren is al jaren groot en neemt in de toekomst alleen maar toe. Het is dan ook zonde dat juist meisjes minder vaak voor een bèta/technisch vakkenpakket kiezen; meisjes 50 procent en jongens 60 procent (Monitor Techniekpact). Uiteindelijk werkt maar 27 procent van de vrouwen in een technisch beroep, tegen 57 procent bij mannen.
50:50
Hoe zit dat in ons eigen Heerhugowaard? Op het Trinitas College in Heerhugowaard is er een nagenoeg 50:50 verdeling te zien in leerlingen die voor een ‘maatschappijprofiel’ of het meer technische ‘natuurprofiel’ kiezen. Maar ook hier is het ‘softere’ Natuur&Gezondheid profiel populairder bij meisjes dan Natuur&Techniek, waar standaard de èchte bèta vakken als Wiskunde B en Natuurkunde in zitten.
Breed aanbod
Ira Locatelli, VWO decaan, legt uit dat zij (als één van de weinige middelbare scholen) een breed aanbod hebben. Een leerling mag bijvoorbeeld binnen een Maatschappijprofiel Natuurkunde erbij kiezen. Of Natuur&Techniek kiezen met het vak Tekenen erbij. Ook bieden ze het vak Informatica dat zowel door jongens als meisjes veel wordt gekozen. De VWO bovenbouw meisjes gaan zelfs eens per jaar naar de Informatics Ladies Day op de Universiteit van Leiden om alles te leren over cybersecurity en programmeren. Het brede vakkenpakket en dit extra vak Informatica maakt de keuzes voor leerlingen niet alleen aantrekkelijker, maar ze kunnen ook beter hun eigen richting bepalen en kiezen zo wellicht eerder voor de bèta, ICT of techniek. Het is echter niet Locatelli’s insteek om ouders over te halen hun kind een bètastudie te laten kiezen, maar juist om ze te laten luisteren naar hun kind. Locatelli: “Als een leerling een vakkenprofiel of vervolgstudie kiest dat het leuk vindt en waar het goed in is, zal hij of zij het plezier in het leren behouden.”
Rolmodellen
Jet-Net, TechNet, Techniekpact, PET Event West-Friesland; er zijn veel initiatieven vanuit de overheid, scholen en het bedrijfsleven om jongeren een reëel en positief beeld van bèta/techniek/ICT te geven en om te laten zien dat dit allang geen mannendomein meer is. Volgens een onderzoek van Microsoft in 2018 krijgen meisjes ruim tien keer meer interesse in bètaberoepen door het zien van rolmodellen. Denk hierbij aan vrouwelijke docenten of vrouwen werkzaam in een bètaberoep.
‘Spiegelbeeld’
De VHTO is hier al jaren mee bezig. Voor hun project ‘Spiegelbeeld’ hebben zij meer dan 2.000 bèta/technische en ICT-vrouwen die ze inzetten bij voorlichtingen, gastlessen en mentoring. Ze organiseren ook Girls’ Day (dit jaar online op 15 april), Design (Y)our Future en Smart City Challenges for Girls en via de tool ‘ditdoeik’ kunnen meisjes vlogs van hun rolmodellen bekijken. Drie andere rolmodellen die onlangs zijn opgestaan zijn de ‘Sisters of Science’. Mimi, Noor en Lotte laten via hun instagramaccount zien dat chemie leuk is en helemaal niet alleen voor jongens of nerdy studiebollen. Inmiddels is daar een vruchtbare samenwerking met de KNCV uit voortgekomen. De bètazussen ondersteunen ook het project www.vraagbaakscheikunde.nl, waarbij zo’n 25 bèta-experts scholieren helpen met hun chemievraagstukken. KNCV-directeur Jan-Willem Toering: “De vraagbaak was in de coronatijd een schot in de roos en wordt nu voorzichtig uitgebreid naar eerstejaars MBO/HBO scholieren, want het moet wel behapbaar blijven.”
Mijn eigen studiekeuze
Terugkijkend op mijn eigen studiekeuze kan ik mij herinneren dat ik voor Scheikunde heb gekozen, omdat ik dat gewoon een leuk vak vond. Veel voorlichting of rolmodellen waren er toen nog niet. En daar heb ik zeker geen spijt van, want met een bètadiploma op zak kun je alles worden wat je wilt. Op 11 maart dus extra hulde aan die vrouwen die dat goed hebben begrepen.
VANESSA APPELMAN
