Haarlem 777 jaar stadsrechten; Nieuwkomers zijn van alle tijden

Algemeen
Jos Wienen, Willeke de groot, Lidewij de Koekkoek en Klaartje Pompe laten het zich goed smaken.
Jos Wienen, Willeke de groot, Lidewij de Koekkoek en Klaartje Pompe laten het zich goed smaken. (Foto: Kim Krijnen)

Willem Brand

Haarlem 777 jaar stadsrechten; Nieuwkomers zijn van alle tijden

HAARLEM - De verjaardag van Haarlem werd traditiegetrouw gevierd met het aansnijden van de verjaardagstaart voor alle Haarlemse burgers. Burgemeester Jos Wienen: “We zijn trots op onze voorouders, het is een voorrecht om hier te wonen en te werken.”

Het Noord-Hollands Archief (NHA) heeft een excellente groep tentoonstellingsmakers. Op de 777ste verjaardag van de stad zaten de meeste belangstellenden aan de taart in de ontvangstruimte toen in de Janskerk een imposante lang doek naar beneden werd getakeld. Daarop is de geschiedenis te lezen van de komst van Vlaamse vluchtelingen tussen 1578 en 1630. Er wordt ook een link gelegd met de huidige tijd. Hoe artistiek!

Vlamingen welkom

De Vlaamse migranten werden vier eeuwen geleden met open armen ontvangen, vertelt Willeke de Groot, NHA-directeur. Na het Spaanse beleg was een deel van de stad verwoest. De ravage werd nog groter door de grote stadsbrand van 1576. De Vlamingen waren meer dan welkom om de stad op te bouwen. In die vijftig jaar verdubbelde het aantal bewoners van 18.000 voor het beleg van 1572 naar 39.000 in 1630. Tentoonstellingsmaker Mart van de Wiel: “Zonder de kennis en kunde van de Vlamingen was er geen “Gouden Eeuw” geweest.” (Hij was namelijk voor lang niet iedereen ‘goud’.)

Egodocument van zoon van Vlaamse migrant

In het Noord-Hollands Archief ligt een bijzonder boekje, namelijk een tekst van Piet van Hulle uit 1646, zoon van een Vlaamse migrant die zelf in 1585 in Haarlem was geboren. Daarin kijkt hij terug op de komst van zijn ouders naar Haarlem en ook van andere eerste generatie vluchtelingen. Een indrukwekkend egodocument waarover ook te lezen is op de tentoonstelling. Van de Wiel: “Je leest niet vaak hoe vluchtelingen het zelf hebben ervaren.” Natuurlijk ging de ‘samensmelting’ tussen de Vlaamse en Hollandse cultuur toen niet vanzelf. Dat kwam ook omdat de Vlamingen anders spraken en zich frivoler kleedden. Maar ze brachten genoeg handelsgeest en kunde mee en verwierven binnen twee generaties hun plek. Hoe zal dat met de Syriërs en Oekraïners gaan? De les van toen: Wie werkt voelt zich opgenomen in de samenleving.

Papieren inventaris vanaf 1245

Gemeentearchivaris Klaartje Pompe vertelt dat alle papieren vanaf 1245, toen Haarlem stadsrechten, kreeg, zijn geïnventariseerd. Van de Wiel: “Door scannen op verzoek is wel alles online aan te vragen.” Burgemeester Jos Wienen had het bal geopend met een lesje geschiedenis over het verkrijgen van die stadsrechten. Daar zat ook politiek en eigen belang van de graaf van Holland achter. Die wilde de macht van de landadel beperken. De stad kon zijn eigen recht regelen en de handelaren hoefden ook niet overal tol te betalen als zij hun goederen verscheepten. In ruil daarvoor kreeg de graaf wel een financiële vergoeding.

Tekst: Willem Brand

Video: John van der Wal