Boeren in onze regio nog in ongewisse omtrent stikstof
REGIO - De landelijke media en Haagse politiek heeft het erover: de boeren en de stikstofcrisis. Rodi wilde weten hoe de boeren in onze regio hiernaar kijken. Onze verslaggever ging in gesprek met melkveehouder Gerard Veldt uit Castricum.
door onze verslaggever Aart Toth
Om de stikstofuitstoot drastisch terug te dringen heeft de landelijke overheid rigoureuze ingrepen aangekondigd. Ondanks dat diezelfde overheid het jaren op z’n beloop liet, gaat nu het mes erin. Boeren in de gemeente Castricum zijn voorlopig nog in het ongewisse gelaten en weten niet wat er boven hun hoofd, en dat van de veestapel, hangt. Voorlopig is het probleem doorgeschoven naar de provinciale overheid.
Donderwater
In een gesprek met melkveehouder Gerard Veldt wordt al snel duidelijk hoe de vlag erbij staat. Het gesprek begint tegelijk met een geweldige onweerbui. Gerard heeft daar meteen een uitleg bij: “Bliksem kent de plasmafase. Door deze plasma worden tijdens een onweersbui stikstof- en zuurstofverbindingen gemaakt. Door de regen slaan deze verbindingen neer op het oppervlak, dit vormt voeding voor de planten. Als de neerslag erg plaatselijk is, kan het oplopen tot zo’n 25 kg zuivere stikstof per hectare. Deze waarde kun je vergelijke met de zogeheten kritische depositie voor gevoelige natuur. Dan blijkt het duizendmaal de norm te zijn.” Dus: tijdens deze onweersbui volstrekt zich een ecologische ramp in het duingebied. Tenminste volgens de toekomstige wetgeving. Gerald Veldt ziet het anders: “Volgens mij hebben wij nu een lekkere bui waar de natuur van opfrist. Mijn grootvader wist altijd te vertellen dat van ‘Donderwater’ het gras het beste groeit.”
Tekst gaat door onder de foto>>
Een onweersbui is volgens de maatstaven van de overheid een ecologische ramp. (Foto: Pexels)
Samenwerkende Veehouders
Gerard Veldt is niet de eerste de beste als het gaat over natuur en dierenwelzijn. Hij heeft een hoop ervaring en kennis op het gebied. Daarbij is hij ook nog belangenbehartiger als voorzitter van ‘Samenwerkende Veehouders Castricum-Akersloot-Limmen.
Dubieuze stikstofkaart
De stikstofkaart van minister Christianne van der Wal komt ter sprake. Op deze kaart blijken nogal wat grove afwijkingen voor te komen. Dat is niet alleen de boeren opgevallen, maar zelfs bij politici die over dit beleid moeten beslissen. De geloofwaardigheid in dit gepresenteerde plan is intussen minimaal bij boeren, politici en zelfs bij heel veel Nederlanders, blijkt uit de bijval die boeren ontvangen. Als voorbeeld noemt Gerard de bewering dat het eiland Vlieland haar stikstofuitstoot met 70% moet reduceren om op aanvaardbaar peil te komen. “Hoe moet dat lukken? Op het eiland zijn geen boerenbedrijven gehuisvest, rijden geen auto’s en is geen industrie aanwezig. Wat voor wetenschapper ben je dan als je met dit soort plannen komt?”, vraagt Gerard zich hardop af.
Tekst gaat door onder de foto>>
De stikstofkaart geeft aan hoeveel reductie nodig is per gebied. (Foto: Rijksoverheid)
“Volgens de kaarten zitten wij in een bufferzone langs het Natura 2000-gebied. Dat zou betekenen dat we 70% van de emissie moeten beperken. De kaarten zeggen niet veel over het (toekomstig) beleid van de provincie. Kijk, de wind waait hier hoofdzakelijk uit het Zuidwesten en we zitten onder de rook van Tata-Steel. Dit maakt het niet erg geloofwaardig om het mes in de plaatselijke boerenbedrijven te zetten. Helemaal gezien het feit dat de veestapel in Castricum al beduidend kleiner is dan veertig jaar geleden.”
Tata stoot 6.035 ton stikstofoxide uit per jaar
Op Tata-Steel is al jaren veel kritiek. De staalproducent stoot niet alleen te veel stikstof uit, maar ook een groot aantal andere stoffen en dampen die niet in de atmosfeer terecht mogen komen. Opvallend is dat de kritische artikelen altijd gevolg worden door artikelen waarin staat dat Tata opnieuw gaat investeren om de verboden uitstoot te minimaliseren. Door dit ritueel lijkt het intussen de gewoonste zaak dat Tata haar milieuboetes betaalt. Daarmee lijkt de kous af. Recent onderzoek heeft uitgewezen dat Tata-Steel het meest vervuilende bedrijf van Nederland is. In 2018 stootte het bedrijf 5.732 ton stikstofoxide uit; in 2019 nog eens 303 ton meer. Dat is ruim 6 miljoen kilogram stikstof per jaar.
Tata Steel tijdens een zonnige winterdag. - Bert Westendorp
Nog maar vier boerenbedrijven over
“Hoe kan je bovenstaande cijfers rijmen met de huidige plannen? Zo’n grote vervuiler, en bewezen aanstichter van een hoger percentage ziekten in de omgeving, wordt ongemoeid gelaten omdat er economisch belangen bij spelen.” De logica is volgens Veldt ver te zoeken. “De boeren doen het ook niet voor de lol, maar om hun kost te verdienen. Zij worden afgestraft. Terwijl ze de afgelopen jaren - op aandrang van diezelfde overheid - veel hebben geïnvesteerd om aanpassingen uit te voeren”.
Mede dankzij de benodigde investeringen zijn er in de loop der jaren al vele boerderijen verdwenen. Waren er eens ruim vijftien boerenbedrijven tussen Heemskerk en Castricum-Bakkum, daar zijn er nu nog maar vier van over. Er lopen inmiddels meer paarden dan koeien in de wei.
Waarom praten ze niet over de gigantische varkenstallen en kippenlegbatterijen?
Opvallend is dat het bij de huidige stikstofplannen alleen gaat over melkveebedrijven. Heeft dat te maken met het feit dat de koeien die in de wei laten grazen land bezet houden? Er wordt immers niet gesproken over de gigantische varkenstallen en kippenlegbatterijen, terwijl daar ook stikstof vrijkomt. Veel boeren denken dat dit land vrijmaken, het hoofddoel is van de stikstofplannen.
Innovatie bij Veldt
Bij Gerard Veldt en zijn dochter zijn vergevorderde plannen voor een nieuwe koeienstal met de allernieuwste snufjes. De stikstofuitstoot zal bij deze innovatie minimaal zijn. Gerard: “In de tussentijd moet het ministerie wel met betere meetmethodes komen. En met isotopenonderzoek dat aantoont waar de stikstof werkelijk vandaan. Er zit een ‘luchtje aan’ de huidige stellingname vanuit Den Haag.” Waarvan akte.
Trekkers verzamelen voor protest. (Foto: Archief Rodi)
