De man van de handkus
HEILOO - Een handkus wil hij eigenlijk iedereen en eigenlijk ook altijd wel geven. Want hij is een heer. “En een enorme romanticus”, zegt zijn dochter. De kus en zijn ontroerende uitzwaaihand krijg je zeker als je met een werk van hem, met zijn blik op het mooie van de wereld en de natuur, onder je arm afscheid neemt.
Door Ed Bausch
Zo verging het velen vorige week van donderdag tot en met zondag in de Witte Kerk. Vier dagen met een soort van feest van het leven, onbevangen verwelkoming. De Heilooër kunstschilder Jan Giling ontving de bezoekers, samen met zijn vrouw, zijn dochter Dorette en zijn zoons. De kinderen maakten een expositie mogelijk met werk van Jan van de laatste acht jaar, soms was de olieverf nog maar net droog. Dorette toonde haar spraakmakende keramiek. “Net als toen hij 80 werd vonden we nu dat we onze vader deze dagen een tentoonstelling wilden geven. Nu ter gelegenheid van zijn negentigste verjaardag, maar door corona schoof dat anderhalf jaar op.” Voor Jan en zijn vrouw maakte het niet uit. En de Witte Kerk bewees zich weer eens als een echt fijne plek om een uurtje met begeestering bezig te zijn.
Jan (Berkhout, West-Friesland, 1930) bezocht de Rijksacademie en werd tekenaar voor reclamebureau’s en bij drukkerij Spaarnestad. Want toen kon hij als kunstschilder niet voldoende geld vergaren voor het dagelijks brood en het gezin samen met de vrouw die hem naar Haarlem deed gaan en die hij (en zij hem) nog altijd lief heeft. Hij heeft zeker wel wat iconische merken hun image gegeven met zijn illustraties (bijvoorbeeld de huifkar op ‘Voortrekkers-tabak). Tekeningen maakte hij ook lange tijd voor de Libelle. Maar tegen zijn vijftigste levensjaar kon hij zich na een periode van overdenking toch volledig als kunstschilder gaan profileren. Helemaal op zijn manier. “Echt veel mensen hebben werk van hem”, vertelt Dorette. “Het ging allemaal via via en hij schildert bijna iedere dag door.” Het zijn nu eerder de omgeving van Heiloo en de Egmondermeer of dorpstaferelen die zijn penselen doen dansen op de doeken.
De grote buitenlandse inspiratiebronnen (de Franse en Griekse kusten in vroegere, nog weinig toeristische jaren) zijn ook nog wel bepalend. Maar wat je in zijn werk altijd ziet is de blijheid. Een weiland met een boom wordt bij Jan Giling een dansant feest van heel kenmerkende kleuren, op een heel eigen impressionistische manier uit de olieverf gehaald. Jan praat wat hees, na een ziekte, en hij mist sinds enige jaren een oog na een niet geheel gelukte staaroperatie. Schilderen gaat daardoor beter dan tekenen. Maar o, geen minuut van welke dag dan ook maakt dit alles hem tot een minder blij mens. “Ja, dat was hij altijd wel”, blikt Dorette terug. “Misschien is hij zo sterk omdat hij precies doet wat hij echt wil.” Jan was vorige week met zijn bijna kinderlijke blijheid en vriendelijkheid voor wie dan ook een grote inspiratiebron in deze woelige tijd, van te vaak ruggelings tegenover elkaar staan.
Het was voor dochter Dorette bijzonder om haar creativiteit te laten zien samen met haar vader. Dorette stapte vijftien jaar geleden over van schilderen naar keramiek. Ze woont en werkt in Amersfoort. Haar werk is in het hele land te bekijken, soms als enorme platte sculpturen aan een gebouw, soms als een prachtig resultaat van community-art geplaatst in de openbare ruimte, soms als een geplaveid plein. Ook ‘gewoon’ als kleinere keramiek, maar razend knap gemaakt. Zie de kronkeligheid in haar werk, de woestheid hand in hand met verfijning. Dan weet je dat het de ogen van vader en dochter zijn, die vanuit eenzelfde verwondering iets maken. Als kop en schotel zijn ze, aanvullend op elkaar. Kijk maar eens op dorettegiling.nl. En blijf Jan volgen in zijn Heiloo, waar hij al zestig jaar woont en werkt. Dan moet je wel vragen of je even langs kan komen, want de digitale wereld is niet ‘zijn ding’. “Die brengt hem niet in vervoering”, zegt Dorette.
Handen schudden wil hij. En leer dan maar van zijn frisse blik, zijn interesse in iedere mens. Met zijn vrouw aan zijn zij.
