Hellen van Meene: ‘Kijken doe je met je ogen’
HEILOO - “En dus niet met je lens.” En dan altijd in het daglicht. Niet dat ze niet van donker houdt. “Maar het licht is dan niet natuurlijk.” En het licht, daar leeft fotografe Hellen van Meene van. In een Amerikaans blad was over haar werk te lezen: “Het lijkt wel ingestraald door Vermeer.” Dat kan ze wel begrijpen, ze vindt van zichzelf wel dat ze als een schilder werkt. Dus de vergelijking is niet zo raar. Ze kreeg vorige week de Victoriefonds Cultuurprijs. “Natuurlijk vind ik dat een hele eer, zeker een prijs in mijn eigen regio. Maar ik ben eigenlijk helemaal niet zo van wedstrijden. Een wedstrijd plaatst je tegenover de ander. Kunst is meer verbroedering. Daar ben ik van. Iets van jezelf laten zien, van je gedachte. Zodat een andere er ook iets in kan zien voor zichzelf. “Winnen of verliezen, mwah, het is zo zwart-wit. De wereld is toch zoveel rijker?” Maar dat anderen met de prijs waardering uitdrukken voor haar werk, dat streelt. Natuurlijk. “En hulde aan de organisatie van de Victoriefonds prijs. Dat ze waardering uitdrukken voor werk van kunstenaars.”
door onze verslaggever Ed Bausch
Victorie-prijs voor fotografe Hellen van Meene
De Heiloose fotografe is bescheiden. Maar ondertussen vertelt ze als in een college hoe ze werkt, wat belangrijk is. Dat je, als je begint als fotograaf, het best in je eigen kring kan kijken wie je wilt vastleggen op een plaat. “Als dat lukt kun je verder.” En zo ontwikkelde ze het lef en vooral de intuïtie om gewoon ergens mensen aan te spreken aan wie haar iets opvalt. En dat kan van alles zijn. “Ja, want alles, werkelijk alles is studiemateriaal voor mij. Ik kan mijn hoofd wel uitzetten, hoor. Maar je blijft toch altijd en overal kijken, je slaat iets op voor later.” Een tweede regel is dat iedereen z’n eigen private zone heeft. “Die moet je volledig respecteren. Pas als je dat doet kun je iemands begrip winnen. Met goed kijken win je vertrouwen, dan voelt de ander zich veilig aangesproken, is er bereidwilligheid om samen een avontuur aan te gaan voor een foto.“
“De ander laat ik groeien”
Want er gaat heel wat gebeuren als je voor de analoge camera van Hellen van Meene gaat poseren. Ze maakt een scène, zorgt voor alles. Soms met een assistent erbij, vooral ook om goed te zorgen voor degene die poseert. En dan word je onderdeel van een beeld. “Ja, alles is al eens gedaan. Maar niet door mij!” Waarmee gezegd moet zijn dat er altijd iets van jezelf in een werk moet zitten. “Leentjebuur spelen is niet mijn stijl.” En wat heel belangrijk is: iets geven aan degene die poseert. “Het moet niet zo zijn dat alleen ik iets krijg, een mooie foto. Ik draag mijn energie over aan de ander, ik laat de ander groeien. Je bent vaak zo dichtbij, dat je bijna van iemand houdt.”
Hellen is heel zorgvuldig in de voorbereiding voordat de foto daadwerkelijk gemaakt gaat worden. “Analoog fotograferen vereist veel concentratie, alles goed organiseren. Want met 1 rolletje kun je maar twaalf foto’s maken. Een rolletje verwisselen kost veel te veel tijd. Dus als ik afdruk weet ik dat alles goed is.”
Waakvlam
De prijs bestaat uit een bedrag van 2.500 euro. Andere genomineerden waren beeldend kunstenaar Anne Silverstrand Forest en filmmaker Sophie Olga de Jong. Het werk van Hellen van Meene is in belangrijke musea in de wereld te zien. Werk gemaakt in de achtertuin in Heiloo, in iemands slaapkamer, in een leegstaand huis. “Je ziet ergens iemand en je krijgt er het beeld bij dat op dat moment je dagen bepaalt. Nu is dat vuur. Mijn ouders zijn nog niet zo lang geleden overleden en ik vind de wereld heel onrustig. ‘Waakvlam’ (Vigil Flame) is dan ook de subtitel van de tentoonstelling Luminaria, met haar recente werk. Tot 22 oktober te bekijken in Galerie Fontana, Amsterdam.
Kijk op www.galeriefontana.nl en hellenvanmeene.com.
