Kleipijpjes uit Wieringermeerbodem

Nieuws
Op Wieringermeerbodem gevonden koppen van kleipijpjes.
Op Wieringermeerbodem gevonden koppen van kleipijpjes. (Foto: Ina Hoogenbosch-Glas)

WIERINGERMEER - Witte kleipijpjes, de zeebodem van het Wieringer Meer lag er vol mee. Bij ons Historisch Genootschap zijn verschillende exemplaren te bewonderen.

Door: Ina Hoogenbosch-Glas

Zo’n witte pijpenkop, dat is niets bijzonders zou u denken. Maar er schuilt toch een bijzondere geschiedenis achter deze van oorsprong Engelse uitvinding. Uit studies over bijvoorbeeld de vormen en de lengtes van pijpenstelen kunnen we veel leren over de herkomst en het maakproces. Wist u dat de steellengte van kleipijpen varieert van 55 tot 97 cm? Ook merktekens hebben een verhaal.

Kleipijpen komen in Nederland al voor in de 16de eeuw. De wit bakkende kleiaarde werd geïmporteerd uit zowel Engeland, het Belgische Maasdal als het Duitse Westerwald. Als de kleiaarde ‘rijp’ was voor verwerking, werd de pijp gerold en vervolgens in een vorm geperst. Daarna volgde het aanbrengen van een stippelrandje om de opening van de pijp, de ketelopening. Ook werd een hielmerk geplaatst op het uitstekende deel onderaan de pijppekop.

Pijpen werden in Gouda, Amsterdam en Delft gemaakt. De exemplaren gevonden in onze polder zijn afkomstig uit Gouda en gemaakt door Cornelis van den Berg of door Jan Wakker. Van den Berg merkte zijn pijpen met hartjes, datering 1750-1780. De pijpen van Wakker zijn te herkennen aan de letters PVN met een kroontje erboven, gedateerd 1740-1760. Er zat een octrooi op deze Goudse pijpen. Naast eenvoudige waren er ook rijk versierde pijpenkopen voor de rijke lui. Wilt u eens eeuwenoude pijpenkoppen in het echt zien? Bezoek het Historisch Genootschap Wieringermeer of het archeologische centrum, het Huis van Hilde in Castricum.