Een andere kijk op kunst
LANDSMEER – Art Nouveau, Topvrouwen in de kunst en de Duitse stad Trier. Deze onderwerpen komen voorbij in de serie lezingen die kunsthistoricus Yvonne Lievaart in het najaar in SamenMeer verzorgt. Dat doet ze onder de noemer ‘Kijken naar kunst’. Kijken en je blik verruimen, daar draait het om. Na afloop heb je iets gezien dat je eerst niet zag en ben je iets nieuws te weten gekomen.
Door Marcel van Stigt
Naar kunst kijken kun je leren. Yvonne Lievaart weet het uit eigen ervaring. Ooit werd ze tijdens haar opleiding met haar medestudenten geacht twee uur lang onafgebroken naar een schilderij te kijken. En dan moesten ze na afloop zeggen wat ze hadden gezien. Eerst in het Rijksmuseum, daarna in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Yvonne had zo haar reserves, zeker bij het tweede museumbezoek. “Toen ging het om werk van Malevich, die heel abstract schilderde. Ik zei dat ik niet snapte wat ik stond te doen. Toch heb ik daardoor geleerd beter te kijken. Bovendien bleek dat iedereen iets anders had gezien.”
Yvonne Lievaart was al gegrepen door kunst in al zijn facetten. Ze heeft zich er uitputtend in verdiept en wil de enorme kennis die ze als kunsthistoricus heeft opgedaan niet voor zichtzelf houden. Ze wil die delen, net als het plezier in het kijken naar kunst. Daarom geeft ze al vijfentwintig jaar cursussen en lezingen, al dekken beide termen de lading niet. Cursussen? Nee. Er zit echt geen huiswerk aan vast en de deelnemers krijgen aan het eind van de rit geen diploma mee. Lezingen? Nee, dat zijn het eigenlijk evenmin. Ze soms geen droge informatie op aan de hand van ene paar volgetikte A4’tjes. Ze zoekt nog naar een passende noemer.
Maar wat houdt het dan wel in? Op haar website beschrijft Yvonne het als een ontdekkingstocht binnen de wereld van kunst en kunstgeschiedenis. Tijdens de bijeenkomsten laat ze een groot aantal afbeeldingen zien en bespreekt ze de connectie met de tijd waarin het kunstwerk is gemaakt en de omgeving waar het staat. Yvonne: “Ik vertel wat de bedoeling van de kunstenaar is geweest en vraag aan de deelnemers of hij daar volgens hen in is geslaagd, of het is gelukt. Hetzelfde heb ik laatst gedaan met twee zussen, die niet veel kennis hebben van kunst. We hebben Aken bezocht en een Gotische kerk bekeken. Die kerk is in de Tweede Wereldoorlog gebombardeerd en voor de helft ingestort. Een architect heeft dat deels weer opgebouwd. Moderner en strakker, met gewapend beton, smalle pijlers in plaats van brede en met een hoekiger gewelf in plaats van een spitsboog. Een moderne aanvulling. Dat legde ik uit en mijn zussen zeiden: ‘Nou zie ik het!’”
Yvonne is ooit begonnen met lezingen voor Vrouwen van Nu, en daar is SamenMeer bijgekomen. Een andere doelgroep op een ander tijdstip. Want om haar kennis met slechts één groep te delen, dat vindt ze jammer.
In de serie die nu op het programma staat draait het om drie onderwerpen: Art Nouveau, Topvrouwen in de kunst en de Duitse stad Trier. “Art Niveau is een nieuwe stijl in de kunst als reactie tegen de historiserende stijlen, die in de negentiende eeuw in de mode waren. In Spanje noemde men het Modernismo en in Duitsland Jugendstil. Antoni Gaudi ontwikkelde in Barcelona een heel eigen bouwstijl, Alphonse Mucha maakte in Parijs prachtige posters en Victor Horta bouwde vele bijzonder fraaie woningen in Brussel in deze stijl.”
Met Topvrouwen in de kunst haakt Yvonne in op de actualiteit. “Er is veel belangstelling voor de positie van de vrouw in de maatschappij. Ook in de kunstgeschiedenis wordt gewerkt aan een inhaalslag, want vroeger werd alleen aandacht aan de prestaties van mannelijke kunstenaars besteed. Dus bekijken en bespreken we de bijdragen van onder anderen schilders Artemisia Gentileschi en Judith Leyster, beeldhouwers Camille Claudel en Lee Bontecou, en de hedendaagse schilders Marlene Dumas en Kara Walker.”
Tot slot neemt Yvonne haar gehoor mee in de geschiedenis van Trier. Deze Duitse stad is gesticht door de Romeinen in de eerste eeuw voor Christus en daar liggen nog allerlei interessante sporen van die voorgeschiedenis en van ontwikkelingen in de Middeleeuwen en de achttiende en negentiende eeuw.
De serie loopt vanaf 5 en 6 oktober tot en met 14 en 15 december 2022, behalve 12 en 13 oktober. De keuze bestaat uit de woensdagavond van 19.30-21.30 uur en donderdagmiddag van 14.00-16.00 uur. Locatie SamenMeer, Dr. Martin Luther Kingstraat 2-B, 1121 CP Landsmeer. Kosten: € 100,00 voor tien bijeenkomsten inclusief achteraf een hand-out toegestuurd via de mail. Aanmelden info@samenmeerlandsmeer.nl. Zie ook www.rondom.kunst.nl
