Kritiek op privatisering veerdienst

Chrit Wilshaus

Voor Rob Smith van Rozenburg in actie (RIA) is het klip en klaar: marktwerking werkt niet altijd. Het veer tussen Maassluis en Rozenburg vice versa is daar volgens hem een triest voorbeeld van. “Een veerdienst heeft in mijn optiek een maatschappelijk belang en moet je niet aan de markt overlaten.” Smith neemt het de provincie Zuid-Holland uiterst kwalijk dat de pontverbinding op zijn gat ligt. Vooral Jeannette Baljeu, VVD-gedeputeerde van de provincie Zuid-Holland, verwijt hij dat. Ze had kunnen weten hoe de vork in de steel zat, benadrukt Smith. “De aanbesteding wordt Europees georganiseerd. Bedrijven schrijven daarop in. De inschrijver met het laagste bod, krijgt de klus.” Maar volgens Smith wil dat niet zeggen dat dit ook altijd een reëel bod is. Volgens hem betekent dit dat er vaak op de uitvoering beknibbeld moet worden. “In dit geval op onderhoud en salarissen personeel.”

Splitsen

“In Nederland marcheren we altijd voor de troepen uit”, gaat Smith verder. “Op het moment dat Brussel zei dat het openbaar vervoer kon worden geprivatiseerd, dus niet dat het moest worden geprivatiseerd, was Nederland er als de kippen bij en werd NS gesplitst in NS en ProRail om andere vervoerders op het spoor de ruimte te geven. Dit soort vergaande privatisering zie je eigenlijk nergens anders in Europa, alleen in ons land en in het Verenigd Koninkrijk.”

Tragisch voorbeeld

In een interview met deze krant van eind vorig jaar, was ook voormalig burgemeester Edo Haan zeer kritisch als het om het geloof in marktwerking gaat in combinatie met de rol van de overheid. “We zijn nu veertig jaar bezig om de rol van de overheid terug te dringen. Waar dat toe heeft geleid, zien we dagelijks om ons heen. De pont naar Rozenburg is een tragisch voorbeeld hoe het fout kan gaan. Als je een vaste oeververbinding hebt, zorgt Rijkswaterstaat ervoor dat alles intact blijft. Maar als je een pont nodig hebt, gaan we dat in de markt zetten! Met als resultaat dat we nu dus eigenlijk gewoon geen veer meer hebben.” Woorden dus van eind 2022.

Niet zo gauw

Liberaal Richard van Scherpenzeel, in principe voorstander van marktwerking gezien zijn ideologie, heeft als hij ernaar gevraagd wordt ook duidelijk moeite met de gang van zaken.

“Het is natuurlijk triest wat er gebeurd is. De SP in de Rotterdamse gemeenteraad heeft opgeroepen om het weer terug te halen naar de gemeenten maar ik weet zeker dat wij dat als Maassluis niet kunnen betalen. Dus dan zou het door Rotterdam of door de provincie betaald moeten gaan worden. Maar dat zie ik ook niet zo gauw gaan gebeuren; ik vind dat bij een nieuwe aanbesteding bedrijven moeten worden uitgesloten waarvan duidelijk is dat ze niet kunnen waarmaken wat ze beloven. Vorig jaar hebben ze (Blue Amigo, red.) 1,1 miljoen gehad voor onderhoud. Ik ben daar wel benieuwd naar want in hun jaarstukken kan ik dat niet terugvinden. Maar wel adverteren in het Feyenoordstadion. Alsof dat geen geld kost!”

Verantwoordelijk
Volgens Jorrit Keijzer (PvdA) had de provincie verder moeten kijken, dan zijn neus lang is. “Er kan wel op papier staan dat een bedrijf iets tegen een bepaalde prijs kan doen, maar dan moet je natuurlijk wel nagaan of dat ook realistisch is. Anders loop je tegen dit soort dingen aan. Het ingewikkelde is wel dat als je voor kwaliteit kiest en in zee gaat met een partij die het voor een hogere prijs doet, de maatschappij helaas ook weer reageert: waarom moet het zoveel kosten en er waren toch ook anderen die hetzelfde goedkoper konden doen? Maar voor mij staat als een paal boven water dat je als overheid verantwoordelijk bent om te zorgen voor een goede verbinding.” Daarnaast stelt Keijzer nog een probleem vast: het gebrek aan kennis en menskracht. “Daar lopen we ook lokaal enorm tegen aan; de externe inhuur (bij de gemeente Maassluis, red.) is dit jaar totnogtoe al meer dan 25 procent. Daarbij komt dat het verloop onder het personeel het ook niet eenvoudiger maakt; mensen gaan weg en daarmee verdwijnt ook kennis. En als een vacature weer is ingevuld moet die persoon zich eerst inlezen en -werken. En met een beetje pech vertrekt ook die medewerker weer en is er ondertussen nog steeds niks gebeurd.” Overigens begrijpt de PvdA-fractievoorzitter in de Maassluise gemeenteraad niet dat Blue Amigo de problemen wijt aan de sterk gestegen energieprijzen. “Daar zijn allerlei regelingen voor. Maar er zit natuurlijk iets heel anders achter en dat is dat ze er gewoon vanaf willen omdat het ze te veel kost en te weinig oplevert.” Een kleine overheid en zoek-het-zelf-maar-uit is duidelijk niet waar Keijzer in gelooft. “Zelfs Rutte heeft pas gezegd dat hij twijfelt aan een kleine overheid, waar hij altijd voorstander van was. Als je alles op afstand zet, is uiteindelijk niemand meer verantwoordelijk en zijn we meer geld kwijt aan de organisatie, dan aan het oplossen van problemen.”