Taalhuis Westfriesland helpt mensen die moeite hebben met lezen en schrijven

Algemeen
Trudi Jeninga vindt het heerlijk om de krant te lezen.
Trudi Jeninga vindt het heerlijk om de krant te lezen. (Foto: Theo Annes)

Laaggeletterdheid is een woord waar zoveel achter schuilt, dat houd je als iemand die gewoon kan lezen en schrijven niet voor mogelijk. Voor Trudi Jeninga is het wel voor te stellen. Zij had heel lang moeite met lezen en schrijven, totdat ze op haar vijftigste het roer omgooide. Trudi kan nu prima lezen en schrijven, is digitaal vaardig en is taalambassadeur namens Stichting ABC. Ze raadt iedereen die moeite heeft met lezen en schrijven aan zich aan te melden bij Taalhuis Westfriesland. “Je bent nooit te oud om te leren.”

Je deed Trudi vroeger geen plezier met een boek. Naar de bioscoop gaan? Liever niet, want de ondertiteling ging veel te snel en ze kon het daardoor niet lezen. Zelfs boodschappen doen was geen pretje. Want op een verpakking lezen wat er staat was er niet bij. Met de trein reizen? Geen sprake van, Trudi kon de borden met aankomst- en vertrektijden lastig lezen. Plaatjes, icoontjes, foto’s, daar werd ze gelukkig van. “Je kunt een hoop maskeren, maar je ontneemt jezelf zoveel in het leven als je moeite hebt met lezen en schrijven,’’ vertelt Trudi, die opnieuw naar school is gegaan om de Nederlandse taal in woord en geschrift beter te leren.

Aanmodderen

“Elk verhaal waarom iemand moeite heeft met lezen of schrijven is anders. Je bent niet per se dom,’’ antwoordt Trudi op de vraag waarom ze moeite heeft met lezen en schrijven. “In mijn geval lag het aan een groot verdriet binnen ons gezin. Mijn broertje verdronk in het kanaal. Het gebeurde op een leeftijd dat ik zou beginnen met lezen en schrijven. Zowel op school als thuis overheerste het verdriet en de pijn. Leraren wisten niet hoe ze hiermee om moesten gaan. Ze lieten me gewoon aanmodderen. Het waren toen andere tijden. Grote klassen, klassikaal onderwijs, je ging mee in de stroom. Ik kreeg geen stempel omdat ik altijd onvoldoendes had, maar een dikke vette rode streep. Het werd voor iedereen normaal en ik accepteerde het. En voor je het weet ben je volwassen.”

Smoesjes

Trudi paste haar leven zo aan, dat niemand in de gaten had dat ze een beperking had. “Je ontwikkelt een overlevingsmechanisme. Je geheugen wordt ijzersterk. Je verzint smoesjes als je bent je bril vergeten, je hebt geen pen bij je, je kent het wel.’’ De 63-jarige uit ‘t Zand wist zelfs jarenlang de bloemenzaak van haar ouders over te nemen zonder dat ze in de problemen kwam. “Ik liet de randzaken aan anderen over, dan ging het prima. Mijn man hielp mij ook door voor te lezen of brieven in te vullen. Het ging prima zo, totdat ik een andere baan kreeg.’’

Huilen van blijdschap

Nadat Trudi een baan kreeg in de zorg als huiskamer assistent op de afdeling dementie in verpleeghuis Magnushof, werd haar tijdens een vergadering gevraagd om te notuleren. “Op dat moment kwamen alle emoties van de afgelopen jaren eruit. Ik vertelde huilend dat ik moeite had met lezen en schrijven en wilde weggaan. Maar de teamleider pakte het zo goed op en ik hoefde niet weg. Dat gaf mij moed om een opleiding te volgen bij het ROC in Den Helder.’’ Terugkijkend is dit een van de beste beslissingen die Trudi ooit heeft gemaakt. “Er ging een wereld voor me open. Mijn onzekerheid verdween als sneeuw voor de zon. Tijdens een fietsrit van school naar huis heb ik van blijdschap zitten huilen op de fiets, ik voelde me zo gelukkig. Het maakte me zo leergierig, ik bleef maar lezen en schrijven. Het maakte me als mens volledig.” De leergierigheid en doorzettingsvermogen werden opgemerkt door haar lerares, die Trudi voorstelde om taalambassadeur te worden. “Het is een eer om gevraagd te worden, dus ik wilde het graag doen. Ik behaalde mijn certificaat en mag mij nu taalambassadeur noemen. Het houdt in dat ik bij bedrijven en instellingen langsga om te spreken over laaggeletterdheid, hoe het is om dat te zijn maar ook hoe je daaruit kunt komen. Verder zit ik in een testpanel van de Stichting ABC en Stichting lezen en schrijven Den Haag. We lezen brieven van allerlei instanties door op moeilijke woorden en geven alternatieven. Denk aan medische folders en brochures, de gemeente, het UWV. We zeggen hoe het simpeler en duidelijker kan. Het moet in heldere taal geschreven staan.”

Taalhuis Westfriesland

Taalhuis Westfriesland, onderdeel van Vrijwilligerspunt Westfriesland, helpt mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. Maar ook anderstaligen die beter Nederlands willen leren lezen, schrijven, spreken en rekenen en digitale vaardigheden beter willen beheersen. Mariska Woudenberg, coördinator Taalhuis: “Iemand die laaggeletterd is kan wel een beetje lezen en schrijven, maar vaak niet voldoende om volwaardig te kunnen functioneren in de maatschappij. Net als Trudi weten zij het vaak goed te verbloemen, maar op een gegeven moment gaat het toch problemen geven op de werkvloer, of in het privéleven. Wij gaan persoonlijk met ze in gesprek en op basis van de mogelijkheden en wensen verwijzen we ze door naar een reguliere taalopleiding uit de regio of naar begeleiding van getrainde taalvrijwilligers. Ze kunnen zelf bij ons aankloppen, maar ook organisaties en bedrijven kunnen hun cliënten, medewerkers of collega’s bij ons aanmelden.” Naast goed kunnen lezen en schrijven is ze ook digitaal vaardig geworden. “E-mails maken en versturen, What’s appen, Social Media, ik weet hoe het moet en ik gebruik het ook. Het maakt het leven zoveel makkelijker en leuker. Ik raad iedereen aan die moeite heeft met lezen en schrijven, om naar het Taalhuis te gaan. Daar kunnen ze je verder helpen. Achteraf denk ik, had ik maar eerder om hulp gevraagd. Maar, je bent nooit te oud om te leren, neem dat maar van mij aan!”

Vrijwilligerspunt Westfriesland, afdeling Taalhuis, taalhuis@vrijwilligerspunt.com of bel 0229-216499.