Historisch Haarlem (25): de geheimen van de Bavo (1) - zo komen de vleermuizen in de kerk

Willem Brand

De Bavokerk is een wereld in een wereld, een plek waar het binnenvallend zonlicht steeds opnieuw een andere sfeer teweegbrengt en de eeuwenlange historie van de stad zich samenbalt.

Dwergvleermuis

Laten we het verhaal niet beginnen bij het beroemde Müllerorgel, de Damiate-legende, de grafzerk van Frans Hals, de koorbanken, de glas-in-loodramen of de toren, maar met de onwelkome bezoeker die al jaren de kerk terroriseert: de dwergvleermuis.

Wie de Bavo regelmatig bezoekt, ziet ze soms vliegen. Waar is het dagverblijf van dit in de oudste kerk van Haarlem gedomesticeerde nachtdier en hoe komt hij in de kerk? Vleermuisonderzoek was nodig om dat te achterhalen. Hoewel de mest van dit beschermde beest gebruikt wordt voor sierteelt en fruit, was het in de kerk een pest. De uitwerpselen hebben vooral het orgel aangetast en wel zodanig dat de orgelpijpen binnenkort zullen moeten worden gerestaureerd.

Onaangename verrassing

Ook troffen kosters tijdens hun ronde door de kerk jaarlijks honderden door uitputting en honger gestorven exemplaren aan. Ze moesten van de vloer worden geraapt om bezoekers niet onaangenaam te verrassen. 

Met infrarode kijkers en sonar kwam de firma Endemica erachter dat de vleermuizen vanaf zolder door een gat bij een muuranker op 30 meter hoogte en een kapot raampje in een lichtbeuk de kerk invlogen. Overdag rustten ze uit onder een betonplaat die daar in 1940 is neergelegd om het orgel bij een eventuele brand tegen bluswaterschade te beschermen. 

Speciale vleermuiskasten

Die twee gaten zijn dichtgemaakt en via een opening in een zijbeuk zijn de dieren naar een andere zolder geleid waar speciale vleermuiskasten zijn opgehangen. Vanaf september gaat het orgel in de steigers om de pijpen schoon te maken en/of van nieuwe tinfolie te voorzien.