Bejo voert vernieuwing door op proefvelden en bij zaadschoning

Agrarisch
Nieuwe kruisingen worden uitgezet om het assortiment te verbeteren.
Nieuwe kruisingen worden uitgezet om het assortiment te verbeteren. (Foto: aangeleverd)

Bejo is een wereldspeler voor wat betreft de zaadproductie van vollegrondsgroente zoals wortel, ui en kool, daarna volgt nog een reeks andere gewassen. Alleen al in Nederland worden op ruim 100 ha proeven van nieuwe kruisingen uitgezet om het assortiment te verbeteren. De arbeid die hier in gaat zitten, is vergelijkbaar met 600 ha op een productiebedrijf, vertelt Björn Molenaar. Meerdere innovatieprojecten op gebied van mechanisatie en dataregistratie moeten ervoor zorgen dat het werk in de toekomst uitvoerbaar blijft.

Bjorn Molenaar en zijn collega Koen Zutt zijn op het juiste moment bij Bejo ingestroomd op de afdeling Trial Grounds & Seed Production. Het blijkt steeds vaker een hele uitdaging om geschikte nieuwe mensen te vinden voor dit precisiewerk. Daarnaast heb je met de natuur te maken en is flexibel zijn ‘part of the job’; steeds vaker gooien weersomstandigheden de planning in de war, tel daar bij op de groei van het bedrijf. Bovendien stromen oudere medewerkers met lange dienstverbanden en veel kennis het bedrijf uit. Daarmee staat Bejo voor een grote uitdaging. Er zijn geen standaardmachines die om de paar meter iets kunnen zaaien. Vermenging van partijen is uitgesloten. Er mag geen zaadje in het apparaat blijven hangen of wegwaaien. Zelfs handmatig is dit een hele klus.’’ Een gemechaniseerde wortelzaai-machine ligt op de tekentafel, maar een prototype is nog ver weg. Toch is precisiezaai volgens de teamleider de toekomst, want het scheelt ook weer veel werk in het vervolgproces.

Team is betrokken

Bij het planten en rooien van proefpartijen zijn net wat meer mogelijkheden, weet Koen Zutt. Hij en het team werden meegenomen in het denk- en ontwikkelingsproces rond mechanisatie. Tenslotte moeten zij er ook mee gaan werken. Een wortelrooier is dit jaar beproefd. ‘’De rooimachine moet net als bij het rooien met de hand de wortels zo op het bed leggen dat de veredelaar ze kan beoordelen. Dat is nog niet haalbaar. Maar later in het traject kan het wel. Dan worden de wortels in een kist gerooid en later beoordeeld op de gewenste eigenschappen.’’ Het resultaat is volgens Zutt minder tilwerk en beter behoud van kwaliteit. 

Bij het planten en rooien van proefpartijen zijn net wat meer mogelijkheden, weet Koen Zutt. Hij en het team werden meegenomen in het denk- en ontwikkelingsproces rond mechanisatie. Tenslotte moeten zij er ook mee gaan werken. Een wortelrooier is dit jaar beproefd. ‘’De rooimachine moet net als bij het rooien met de hand de wortels zo op het bed leggen dat de veredelaar ze kan beoordelen. Dat is nog niet haalbaar. Maar later in het traject kan het wel. Dan worden de wortels in een kist gerooid en later beoordeeld op de gewenste eigenschappen.’’ Het resultaat is volgens Zutt minder tilwerk en beter behoud van kwaliteit. Dat is belangrijk omdat deze wortelen gebruikt worden in bewaarproeven of weer uitgeplant worden voor zaadproductie.

Vooruit denken

Een nieuwe, speciaal voor dit werk ontworpen plantmachine biedt op dit moment nog het meeste perspectief. Sinds enkele jaren wordt bedden langer dan 140 meter machinaal en op GPS geplant. Molenaar ‘’Als alles precies staat, kun je daarna ook meer. De stand is uniformer, omdat de menselijke factor bij het planten is uitgeschakeld. Vanwege de vaste regelafstand is het mogelijk mechanisch te wieden, zowel in als tussen de rij.’’ Dit jaar is ook een nieuwe veldspuit aangeschaft. Hierbij heeft Bejo vooral op regelgeving, veiligheid en kwaliteit van het werk geanticipeerd.

Goed plannen

Een andere taak van Zutt is het inzichtelijk maken van de arbeidsbehoefte. ‘’Hoeveel uren gaan erin zitten, wat kost wat. Dat is dit jaar heel handig geweest. Omdat we twee weken niet konden planten, ontstond er daarna een piek. Daar zijn we goed doorheen gekomen’’ Ook zonder die calamiteiten kan vast personeel nu efficiënter worden ingezet.

Zaadschoning

De afdeling Zaadschoning heeft al veel weg van een machinekamer. Van oudsher worden meerdere technieken gebruikt om stokjes en velletjes van zaad te scheiden, maar ook om te selecteren op zaadvorm, -gewicht en -kleur. Daarbij wordt gebruik gemaakt van lucht, zwaartekracht, centrifugaalkracht en kleurdetectie. Het afstellen van de machines is volgens coördinator Niels Kamp in veel gevallen nog ‘fingerspitzengefühl’. Bestaande machines worden verbeterd bijvoorbeeld door het opzakken te automatiseren. Doel is het werk lichter te maken en het proces te versnellen. Van dat laatste is de machine die op kleur detecteert een voorbeeld. Zaden met een afwijkende kleur worden herkend en direct weggeschoten.
Rond de vele machines staan stellingen met potten zaad. Als in een apotheek. Alleen al 700 partijen bieten heeft Kamp onder de kurk. Achter een afgesloten deur scheiden mensen met pincetten het duurste zaad.

Afbeelding