‘We weten al jaren dat de grote groep migranten ouder wordt’
NIEUW-WEST - Dat Nederland vergrijst, is geen nieuwe boodschap. Dat dementie daarom vaker zal voorkomen ook niet. Wel nieuw is dat er momenteel een zogenoemde kleurrijke vergrijzing gaande is, waarbij dementie in toenemende mate een rol speelt. In een serie over dementie bij mensen met een migratieachtergrond komen betrokkenen aan het woord. Deze week een verslag van een symposium ‘Meer dan vergeten’ in Ru Paré.
Shirley Brandeis
Aangenaam verrast was Karima toen bij de intake in het verpleegtehuis werd verteld dat op het menu ook halal eten staat. “Na alle ervaringen van de afgelopen jaren, waarbij de zorg voor mijn dementerende vader niet altijd aansloot, was dit een hele fijne.” Karima is aanwezig bij het symposium om ervaringen van anderen, veelal van kinderen met ouders die niet in Nederland zijn geboren, te horen. “In onze cultuur is dementie echt een taboe. Terwijl het wel bestaat.”
Leefwereld
Hoe om te gaan met iemand die dementie heeft, was het thema, met daarbij de nadruk op de dementerende als mens en niet in eerste instantie als patiënt. Het Netwerk van Organisaties Oudere Migranten (NOOM) organiseerde de avond in samenwerking met de TAO of Care, een organisatie die de leefwereld van mensen met dementie wil verbeteren, en met stadsdeel Nieuw-West.
De locatie in Slotervaart deed ertoe. In Nieuw-West kwamen in de vorige eeuw veel jonge mensen vanuit voornamelijk Marokko, Turkije en Suriname te wonen. Zij zijn nu de oudste generatie. Een generatie die vanwege haar achtergrond nog vaker dan niet-migranten getroffen wordt door dementie. Omdat meer migranten chronisch ziek zijn en veelal meer stress kennen. Omdat ze de Nederlandse taal niet altijd machtig zijn en dementie een taboe is, wordt ook vaker de diagnose niet gesteld. Met alle gevolgen van dien.
Nuttig blijven
“Er gebeuren dingen met je die je niet begrijpt,” vertelde Djoeke, bij wie enkele jaren geleden Alzheimer werd geconstateerd. Ze deelt graag haar verhaal. Om duidelijk te maken dat ze nog steeds Djoeke is, dat ze niet alleen iemand met dementie is, dat ze zich nuttig wil blijven voelen. “De arts die me indertijd de diagnose mededeelde, zei dat ik mijn winkel maar moest sluiten. Onzin, vond ik.” Met haar Nederlandse afkomst kan ze zich goed uiten, ook nu nog.
Er gebeuren dingen met je die je niet begrijpt
Dat dat voor ouderen met een migratieachtergrond moeilijker is, betreurt ze. Omdat er dus dingen gebeuren die je niet begrijpt als je dementie hebt. “Fijn dat er aandacht is voor deze ziekte en vooral ook voor deze doelgroep,” besluit ze haar verhaal tijdens het symposium, waarna in verschillende workshops wordt gesproken met ervaringsdeskundigen, zorgprofessionals en anders betrokkenen. Over voorzieningen in stadsdeel Nieuw-West, over de zorg in dit gebied, over het belang van zogenoemde zelforganisaties, die bewoners in het algemeen en de doelgroep migranten in het bijzonder beter weten te bereiken dan andere organisaties.
Wij-cultuur
Er zijn veel vragen tijdens de informatieve workshops. Waar kan de beheerder van de buurtkamer bewoners die bij haar langskomen met hun zorgvragen naar doorverwijzen? Waar zijn er islamitische verpleeghuizen, vraagt iemand. “We weten al jaren dat deze grote migrantengroep ouder wordt.”
Kinderen van Nederlandse ouders zie ik de zorg heel anders doen
En een ander wil weten hoe het onderwerp dementie meer bespreekbaar kan worden gemaakt bij migranten. “Vooral de stap naar thuiszorg willen mensen vaak niet zetten. Of ze denken dat ze er geen recht op hebben, omdat het niet wordt aangeboden. Omdat hun kinderen die zorg vaak automatisch op zich nemen.” Vooral bij het woord taboe knikken vele hoofden. En bij het feit dat er geen specifiek beleid voor ouderen met een migratieachtergrond is gemaakt.
Sinds april van dit jaar zijn er de Buurtteams, waar bewoners met vragen langs kunnen komen. Daarnaast is er een groot netwerk van informele organisaties die bewoners weten te bereiken en andersom. Maar niet iedereen. En dan is er dus dat taboe. “Mijn moeder nam het niet van me aan dat ik sommige zaken voor haar ging bepalen,” aldus een dochter van een in Marokko geboren moeder. “We komen uit een wij-cultuur. Je hebt respect voor de ander, ouders spreek je niet tegen. Al ze gaan dementeren, accepteren ze dat niet.” En ook: “Kinderen van Nederlandse ouders zie ik de zorg heel anders doen. Uitbesteden is bij ons ook een taboe.”
Meer samenwerken
Naast vragen, zijn er ook wensen en adviezen. Zoals werken met sleutelpersonen, met ervaringsdeskundigen met een migratieachtergrond. Een informatiepunt speciaal voor familie van migrantenouderen met dementie, wordt geopperd.
Een zogenoemde sociale kaart waarop alle voorzieningen getoond worden. Nog meer samenwerken, zowel de formele partijen (onder andere de gemeente en welzijns- en zorgorganisaties) als informele, waaronder buurthuiskamers. \
De conclusie: veel wordt al gedaan, er is wat vooruitgang. Zoals Karima merkte aan het halal menu in het verpleegtehuis van haar vader. Maar we zijn er nog niet. De aandacht is er en dat is een goede stap in een richting die nog vorm moet krijgen.
