‘We gaan zonder taboe het gesprek aan’
NIEUW-WEST - Dat Nederland vergrijst, is geen nieuwe boodschap. Dat dementie daarom vaker zal voorkomen ook niet. Wel nieuw is dat er momenteel een zogenoemde kleurrijke vergrijzing gaande is. Er is een groep ouderen van kleur, met een migratieachtergrond, die groter en groter wordt. In een serie over dementie bij mensen met een migratieachtergrond komen betrokkenen aan het woord. Deze week Asma Mannachi (senior participatiecoach Osdorperhof, Cordaan) en Selahattin Köse (Stichting Het Gesprek), twee van de vele mensen die in Nieuw-West voorlichting geven over dementie.
Shirley Brandeis
Laagdrempelig, interactief, waardevol. Zó omschrijven ze beide de voorlichtingsbijeenkomsten. En dat betekent: niet belerend, wel ogen openend en praktisch. Wat is dementie, zijn er medicijnen voor, hoe weet je of iemand dement wordt (en niet slechts vergeetachtig is), welke stap zet je als eerste richting zorg, waar kun je terecht voor hulp en advies? Hun bijeenkomsten worden bezocht door mantelzorgers, zij die zorgen voor iemand met dementie, en andere geïnteresseerden. Veelal mensen met een migratieachtergrond. “Armoede, taboe en schaamte komen veel voor tijdens het gesprek over dementie,” vertelt Selahattin Köse. “Daarnaast ook onwetendheid over de ziekte zelf en over de voorzieningen die er zijn om mensen te ondersteunen op dit gebied.” Aan hem en Asma Mannachi de taak tijdens een bijeenkomst het gesprek aan te gaan, zonder taboe, zonder schaamte. En met het doel de term dementie, een verzamelnaam, toe te lichten. Mannachi: “Men weet vaak ook niet dat het ziekteverloop per persoon verschilt. De een blijft een tijd stabiel, de ander gaat snel achteruit.”
Halal eten
Köse heeft een Turkse achtergrond, Mannachi een Marokkaanse. Kennis van taal en cultuur zijn hierbij in hun voordeel. Mannachi: “De taal uit het moederland blijft bij dementie aanwezig. De taal die ze later in hun leven hebben geleerd wordt minder.” Köse knikt: “Jeugdherinneringen zijn sterker dan recente. En ook iemands karakter kan veranderen door dementie. Dat zijn belangrijke dingen om te weten.” Ook taboe en schaamte, terugkerende gevoelens bij de voorlichtingsbijeenkomsten, ervaren ze als cultureel bepaald.
De taal uit het moederland blijft bij dementie aanwezig
Köse: “Vaak wil men zo’n ziekte binnen het gezin houden, samen oplossen. Het familielid met dementie zolang mogelijk thuis houden. Dat is zwaar, mensen raken overbelast. Ik ken iemand die twee dagen per week voor zijn moeder zorgt. Zijn broers en zussen doen de andere dagen en er is een camera in huis om toezicht te houden. Van voorzieningen willen ze geen gebruik maken. Niet alleen om het taboe, ook omdat ze denken dat activiteiten buitenshuis niet aansluiten bij de taal en cultuur van hun moeder.” Köse weet dat dat beter geregeld is dan mensen vaak denken en ook Mannachi schudt haar hoofd bij dit vooroordeel. “Bij het Osdorperhof hebben we een goed gemengde groep bewoners en bezoekers. Het is echt een multiculturele plek. De activiteiten sluiten aan bij hun interesses en het eten is halal. Kom eens langs, adviseer ik mantelzorgers dan ook vaak. Naast ons zijn er meer locaties met aandacht voor mensen die niet hier zijn geboren.”
Gezonde leefstijl
De groep mensen met dementie en een migratieachtergrond wordt alsmaar groter. Mannachi: “Daarom moeten we er wat mee. Willen we mensen leren hoe ermee om te gaan.” Ook preventief mag er worden ingezet, juist bij deze groep, die vaker dan mensen met een Nederlandse afkomst met dementie te maken krijgt. Köse: “Ook een gezonde leefstijl is onderdeel van de voorlichting die ik geef. Het gaat om bewegen, goed slapen en gezond eten. Dan moet je wel weten wat gezond eten inhoudt en voldoende geld hebben daarvoor. Daarnaast speelt heimwee, wat aan iemand kan vreten, een grote rol. En het gemis van structuur, bijvoorbeeld door het wegvallen van werk.” Mannachi herkent het vanuit de praktijk. “Structuur in de dag is zo belangrijk. Die kun je krijgen bij bijvoorbeeld dagbesteding., dat we bij het Osdorperhof liever ‘ontmoeten’ noemen. Vergeet niet hoe zwaar het kan zijn voor de mantelzorger. Wij kunnen mensen ontlasten.”
Bewustwording, dát is hun doel. Wie weet wat dementie is, weet over de invloed van een gezonde leefstijl, weet wat de symptomen zijn en welke stappen genomen moeten en kunnen worden, is al een stuk beter af. Het zou de groei van de groep dementerenden met een migratieachtergrond in Nieuw-West kunnen afremmen.
Wilt u als bewoner, of organisatie, ook een voorlichting organiseren voor uw achterban?Neem dan contact op met Emel Can in Slotervaart/Nieuw Sloten (e.can@sw-sl.nl), Wasilis Psathas in Osdorp (wpsathas@combiwel.nl) of Fatima Abbassat in Geuzenveld/Slotermeer (fatima@eigenwijks.nl) voor (financiële) ondersteuning.
