'Geef me een appel of een peer, kom ik het hele jaar niet meer'
REGIO - Kinderen lopen 11 november weer langs de deuren om overheerlijke snoepjes of chocolaatjes te scoren. Het is die dag Sint Maarten: een eeuwenoude traditie die nog niet ten prooi is gevallen aan de veranderende tijden.
Nederlanders houden Sint Maarten-traditie in ere
De traditie is heel oud, maar niet in alle windstreken van Nederland werd Sint Maarten gevierd. Vooral in het zuiden hadden de katholieken meer met 'rommelpotterij', waar op vastenavond snoepjes werden verzameld voor als de veertigdaagse vastenperiode voorbij was. Ongeveer de laatste negentig jaar is Sint Maarten gemeengoed geworden in dit land.
Heilige Sint Maarten
Het feest verwijst naar de heilige Sint Maarten (Martinus van Tours. Hij werd begraven op 11 november. De heilige scheurde zijn mantel in tweeën om te delen met een bedelaar. In de middeleeuwen werd deze geste door de kerk gebruikt om de rijken een deel van hun eten af te laten staan aan de arme bevolking. Zo konden zij de moeilijke wintermaanden doorkomen.
Bedelfeest
Het nobele en religieuze karakter van het bedelfeest is allang verdwenen. Nu gaat het vooral om het delen van snoep. Het lampionnetje verwijst naar het licht in duistere wintermaanden. In sommige delen van Nederland worden op 10 of 11 november vreugdevuren ontstoken.
Halloween
De naam Halloween is afgeleid van Hallow-e'en, oftewel All Hallows Eve (Allerheiligenavond), de avond voor Allerheiligen, 1 november. De oogst was binnen, het zaaigoed voor het volgende jaar lag klaar. Halloween werd op het eiland Groot-Brittannië vooral door de Kelten gevierd. Zij geloofden in boze geesten en om die af te weren droegen zij maskers. Toen de Romeinen Groot-Brittannië binnenvielen, vermengden ze de Keltische traditie met hun eigen tradities. In de negende eeuw stak een Europees christelijk gebruik de zee over naar Amerika en vermengde zich met het halloweenfeest. De trick-or-treattocht vond wellicht daar zijn oorsprong.
Variant
In de Verenigde Staten is Halloween de variant op het Sint Maarten kinderfeest in Nederland. Kinderen gaan in Amerika 's avonds griezelig verkleed langs de deuren en vragen om snoep. In Nederland is Halloween meer een marketing hype. Deze vond 31 oktober plaats en bij vele huizen staan er nog pompoenen voor de deur. Soms is daar een eng gezicht uitgesneden. Ook attractieparken haken in op Halloween.
Nederlandse cultuur
In vele provincies in Nederland is het (van oorsprong rooms-katholieke) sint-maartensfeest op 11 november belangrijker dan het Amerikaanse Halloween. Kinderen (van alle gezindten) gaan met zelfgemaakte lampionnen en met ingestudeerde sint-maartensliedjes de deuren langs om snoep op te halen. Nederlanders houden haar traditie in ere, het is tenslotte een onderdeel van de vaderlandse cultuur. Zet de deur op een kier (het kan koud zijn) op 11 november en zorg voor een lekker snoepje voor de kinderen.
Oudste liedje
Dit is volgens Wikipedia het oudst bekende Sint Maartensliedje. Misschien hebben de bewoners een extra snoepje ervoor over als dit liedje wordt gezongen:
Stoockt vier, maeckt vier:
Sinte Marten komt hier
Met syne bloote armen
Hij soude hem gheerne warmen?
Moderne liedjes
Sintemaarten had een muis
Die moest naar het ziekenhuis
Met z'n rooie petje
Lag-ie in z'n bedje
Sint Maarten, Sint Maarten
We zingen langs de deuren een lied
Doe open, anders hoor je het niet
Leg alstublieft wat lekkers klaar
Dank u wel, mevrouw
Tot volgend jaar
Hier komen wij met lichtjes aan
Het is Sint Maartenfeest
Toe laat ons hier zo lang niet staan
Dat is niet goed geweest
Ons kaarsje is haast afgebrand
Zeg nooit, we geven niets
Sint Maarten, ja, die beste man
Die gaf ons altijd iets.
Ik heb een lampionnetje en kom nu langs uw deur
Ik heb hem zelf op school gemaakt
Geeft het geen mooie kleur
Oh, wat is 'ie mooi! Oh, wat is 'ie mooi
Oh, wat is het fijn zo in de maneschijn
Sint Martinus Bisschop
Roem van alle landen
Dat we hier met lichtjes lopen
Is voor ons geen schande
Hier woont een rijk man
Die ons wel wat geven kan
Geef me appel of een peer
Ik kom het hele jaar niet meer
Gezonde snack
Dus wordt er 11 november aangebeld aan de deur, deel dan snoep uit, prijs de zelfgemaakte lampion en luister aandachtig naar de liedjes. Fruit is ook welkom, kinderen zingen tenslotte: "Geef me een appel of een peer". Een gezonde snack en beter voor hun tandjes.
