Het verhaal van Kees Waij alsnog verteld
KROMMENIE – "Het is eigenlijk het verhaal van de jongens waarover destijds werd gezwegen. Omdat ze niet in het verzet zaten, niet waren ondergedoken om aan de Arbeitseinsatz (verplichte werkverschaffing naar Duitsland) te ontkomen. Maar hun verhaal mag worden verteld. Dat doen we nu in boekvorm als waargebeurd verhaal over wat mijn vader uit Krommenie heeft meegemaakt in de Tweede Wereldoorlog", zegt Ank Berkhout (66). Samen met haar dochter Marleen (40) stelde ze een uniek boek samen aan de hand van wat het duo vond in een vergeten kist op zolder.
Tekst: Dirk Karten
Het boek brengt in woord en beeld het bijzondere verhaal van Kees Waij. Een gewone jongen uit Krommenie, geboren op de Heiligeweg die in mei '43 op twintigjarige leeftijd gedwongen naar Duitsland moest. En als goed katholiek gezin deed je in die tijd wat er aan je gevraagd werd. Onderduiken was op dat moment geen optie. Mede omdat je hoopte dat als jij ging, je jongere broer gespaard zou blijven.
Hoe een gewone jongen uit Krommenie de Arbeitseinsatz beleefde
"En dus ging Kees Waij, groen als gras en in zijn leven amper buiten de grenzen van de Zaanstreek geweest, met de trein naar Kassel", vertelt Ank. Het werd een indrukwekkende reis en ervaring die diepe indruk maakte op haar vader. Hij documenteerde al zijn ervaringen en bewaarde alles. "We vonden zelfs het treinkaartje in de vergeten spullen op zolder."
Kees Waij werd daar te werk gesteld als timmerman. Hij verbleef in een lager en werkte voor een particulier bedrijf dat deed aan 'bomschadeherstel'. Zo repareerde hij onder meer kapotte daken, maar wist ook te genieten van de historische stad. "Kees mocht echter niet een keer in de zoveel maanden naar huis zoals dat wel het geval was bij andere lagers. En dus besloot hij op een nacht stiekem weg te sluipen", vertelt Ank. Uit brieven en documenten blijkt dat haar vader in Moers terecht kwam. Dicht bij Venlo en op een plek waar hij wel op gezette tijden even naar huis mocht. "Daar kwam hij te werken in een brandstofcentrale die Hitler al voor de oorlog had laten bouwen en waar synthetische benzine werd gemaakt. Vraag me niet wat een timmerman daar had te zoeken, want dat vertelt het verhaal niet", zegt Ank.
Bewaken Duitse soldaten
In de doos op zolder ontdekten moeder en dochter ook veertig brieven met daarin correspondentie tussen Kees Waij en het thuisfront Krommenie.
(Vervolg op pagina 3)
