Strijd om het IJs: 400 jaar Nederlandse ontdekking en exploitatie van de Noordpool
Strijd om het IJs in Scheepvaartmuseum
REGIO -De tentoonstelling Strijd om het IJs belicht 400 jaar Nederlandse ontdekking en exploitatie van de Noordpool en is van 4 oktober 2019 t/m 10 mei 2020 in Het Scheepvaartmuseum te zien. Complementair aan Strijd om het IJs toont Het Scheepvaartmuseum Rijzend Water van fotojournalist en filmmaker Kadir van Lohuizen, een tentoonstelling over de wereldwijde gevolgen van de stijgende zeespiegel.
De Noordpool heeft al eeuwenlang een grote aantrekkingskracht. Ruim 400 jaar lang wordt het Noordpoolgebied verkend en in kaart gebracht. In de late middeleeuwen komt het Noorden in mythische verhalen voor als een woest, ijskoud en donker gebied. In 1596 probeerden Nederlanders onder leiding van Willem Barentsz de oversteek te maken via een kortere, Arctische zeeroute naar Azië. Door het extreem koude klimaat en het poolijs bleek een doorvaart onmogelijk en strandden zij op Nova Zembla.
Wedloop
In de eeuwen daarna verkenden pioniers en wetenschappers het noordpoolgebied, brachten het steeds verder in kaart en legden zijn geheimen bloot. Vandaag de dag is de impact van de klimaatcrisis op de Arctische Regio groot. Het smeltende ijs legt Noordelijke zeeroutes open, waardoor commerciële en militaire belangen steeds groter worden. Hierdoor is een steeds intensievere wedloop om beheersing over handelsroutes en grondstoffen gaande.
Kennis
In de loop van de zestiende eeuw varen de eerste Nederlandse schepen naar de arctische wateren om de kortere en snellere Noordoostelijke doorvaart te vinden naar handelsgebieden in Azië. Dit blijkt echter onmogelijk. In 1596-1597 strandde Willem Barentsz in het ijs en moest overwinteren op Nova Zembla. In het begin van de zeventiende eeuw vindt men aan de grenzen van het pakijs grote hoeveelheden walvissen en begint Nederland met de walvisvaart en daarmee de exploitatie van het Noordpoolgebied. De Nederlandse walvisvaarder domineerden tot 1678 de walvisvaart in het Arctisch Gebied, hetgeen niet zonder gevaar was. In de negentiende eeuw worden de eerste wetenschappelijke expedities uitgerust om de kennis van de Arctic te vergroten. De tentoonstelling belicht deze onderwerpen aan de hand van kaarten, instrumenten, boeken en schilderijen.
Multimedia
Strijd om het ijs sluit af met de multimedia installatie Arctic: New Frontier van fotografen Kadir van Lohuizen en Yuri Kozyrev, waarin zij de actuele situatie in het Noordpoolgebied belichten. Deze multimedia presentatie vormt de overgang naar de tentoonstelling Rijzend Water van fotograaf Kadir van Lohuizen. Deze tentoonstelling is eveneens tot en met 10 mei 2020 in Het Scheepvaartmuseum te zien. Zie voor meer informatie www.hetscheepvaartmuseum.nl.
