'Ontregelen van het geregel'
Stel je voor. Strandbedje gereed, cocktail bij de hand, boekje erbij en dat alles in een zonovergoten decor met helderblauwe zee en een oogstrelend hagelwit strand. Niet verkeerd. Terwijl een groepje palmbomen achter je voorzichtig meedanst op de wind – door zo'n heerlijk zacht warm briesje – vraag je je af: wanneer moet ik me weer insmeren? Het lijkt het belangrijkste probleem van het moment. Zwaar leven.
Ontspanning
Ontspanning. Pure ontspanning kent geen tijd. Even helemaal tot rust komen. In een wereld waarin deadlines elkaar opvolgen, afspraken angstig nauwkeurig worden nagekomen en maandelijkse verplichtingen elkaar in rap tempo opvolgen, is het toch wel even lekker om nergens aan te hoeven denken. Compleet los van de structuur. Los van 'het gewone'. Ontregelen van het geregel.
Verfrissend
Verfrissend kan het zijn. Zo'n vakantie. Prompt kom je op dat ene fantastische idee, of inzicht. Als een soort helikopter zweef je, terwijl je ogen gesloten zijn, over het vakantie-eiland. Wat heerlijk, wat een ontspanning en wat een uitzicht. Los van de dagelijkse sleur. Het geeft ook energie terwijl je dit doet, in gedachten verzonken. Problemen van vorige week lijken nu een stuk kleiner, hier ver vanboven. Overzichtelijk ook. Hoe zal het zijn om met een jet-pack de wereld over te vliegen? M'n fantasie slaat op hol. Gedachten krijgen de vrije loop en nemen plots een afslag naar alledaagse problemen waar je mee kan lopen. Wat gek. De oplossing lijkt ineens voorhanden. Waar heb ik me nou eigenlijk druk over gemaakt? Herkenbaar?
Helder
Misschien sla ik een tikkeltje door, maar ik denk dat veel mensen zich herkennen in deze situatie. Een vakantie kan nieuwe energie geven, nieuwe inzichten en soms ook een onverwachte oplossing voor dat ene probleem waar je al maanden tegenaan loopt. Stress kan een optelsom zijn van verschillende zaken die spelen en zo niet meer in verhouding staan met een enkel probleem. Op vakantie kan, mede geïnspireerd door een nieuwe sociale en fysieke omgeving, een andere invalshoek op een spelende kwestie worden gegeven. Veelal ook los van de emotie. Meer helder nadenken. Of anders nadenken. Of een combinatie hiervan.
Waarom
Ontspanning is goed voor de mens. Dat weten we stiekem ook wel, maar we komen er soms gewoon niet aan toe. Op vakantie kan het soms ook dagen duren voordat je die echte ontspanning terugvindt. Waarom lukt het dan op vakantie wel?
Nieuwe omgeving
Meerdere zaken spelen hier mee. Creatief denken betekent loskomen van bestaande patronen. Het her-combineren van bestaande elementen in een nieuw jasje. Aldus de wetenschap. Daarnaast is de setting compleet anders dan wat je gewend bent, zowel fysiek als sociaal. Op vakantie althans. Nieuwe mensen – misschien ook wel compleet andere cultuur – en een bijzondere omgeving, wellicht aangevuld met prachtige natuur, dragen bij aan creatief denken.
Prikkels
Niet gek dus. Dat zich juist op vakantie soms zomaar oplossingen aandienen voor bestaande problemen. Gestimuleerd door prikkels om creatiever te denken, kun je zomaar met een creatieve oplossing komen voor een bestaand probleem.
Killer
Nog even over stress. Een kleine aanvulling op bovenstaand inzicht. Stress is zo'n creativiteitskiller, ook dat hebben we eerder gelezen. Het helpt niet echt om te gaan piekeren over stress. Ook die afslag kan je brein soms nemen, zelfs op vakantie. Dat is vervelend. Erik Scherder, neuropsycholoog aan de VU in Amsterdam, heeft hier een aardige kijk op.
Niksen
Niksen helpt niet. Dat is wat hij stelt over stress. Ga dus niet denken dat een vakantie helpt tegen stress. Wat helpt dan wel? En, vraag ik me dan af, hoe kun je stress dan verminderen om die eerder beschreven creatieve stroom de vrije loop te laten? Heeft het iets met elkaar te maken?
Remedie
Luister naar muziek, beweeg, leer iets nieuws, slaap voldoende en stop met multitasken. Dit zijn de belangrijkste tips om beter om te gaan met stress. Zo stelt de wetenschap en onderstreept Scherder. Wat kunnen we hier nu mee? Om echt uitgerust en ontspannen te kunnen genieten van een vakantie is het eigenlijk een voorwaarde om bovenstaand in acht te nemen. Vermoed ik. Stress in balans houden. Eigenlijk ook in het dagelijkse leven. Het is er nou eenmaal en dit is de beste remedie om er mee om te gaan, volgens diezelfde wetenschap.
Ontplooiing
Als dat lukt, kunnen creativiteit en creatief denken pas echt tot ontplooiing komen. Stress is namelijk de killer. Houd deze in balans en dan kun je met een gerust hart alle gedachten de vrije loop laten. Dan is ontregelen van al het geregel ineens heel prettig. Zwevend in gedachten. Terug op Schiphol. Helaas, maar wél vol nieuwe energie. Vol nieuwe inzichten.