Gevelsteen op drift
Als ik in 1987 in Alkmaar kom wonen, heeft het Canadaplein een ander uiterlijk. Waar nu de bibliotheek, het Stedelijk Museum Alkmaar en Artiance zijn gevestigd, staat dan het pand van Interkruis en het Gemeentelijk Bureau Voorlichting. In de muur van dit pand bevindt zich een gevelsteen met daarop een afbeelding van een vrouw die bij een fontein water komt halen.
'De Fontein' is in 1980 bij de nieuwbouw ingemetseld. John Bier hakt een tekststeen die herinnert aan de herplaatsing: 'De Oude Steen keert terug waar nieuwe stenen de wonden van de stad genezen'. Oorspronkelijk siert De Fontein de gevel van een pand aan de Kraanbuurt, te weten nummer drie. Dit pand wordt echter in 1901 gesloopt omdat de heer B. Kuiper, die al een winkel bezit op de hoek Boterstraat-Langestraat, een nieuwe nering wil stichten: 'De Allemansgading' met de meest solide en goedkoopste Veeren-en Kapok Bedden opent aan de Kraanbuurt.
De gevelsteen die bij de sloop vrijkomt wordt aan het museum geschonken. Bruinvis neemt de steen op in zijn collectie en De Fontein is samen met nog een aantal andere gevelstenen tot 1968 zichtbaar in de buitenmuur van het oude museum in de Breedstraat. In dat jaar wordt, in verband met een uitbreiding van het stadhuis, de museumcollectie overgeplaatst naar de Nieuwe Doelen. De gevelstenen krijgen een plaats in de tuin, waarin ze onder een slecht gebouwd afdakje weer en wind trotseren.
Het ligt voor de hand dat De Fontein daar ook een onderkomen vindt, maar daarover vertelt de geschiedenis niets. Zij heeft dus geluk met haar herplaatsing aan het Canadaplein. Tot het eind van de jaren negentig van de vorige eeuw is ze goed zichtbaar voor iedereen. Maar dan gaat het plein in zijn geheel op de schop om plaats te maken voor bovengenoemde panden.
De archeologische dienst graaft het gebied centimeter voor centimeter af en stuit op een oud stuk stadsmuur. Niemand denkt nog aan een oude gevelsteen. Onlangs, tijdens de inventarisatie van de monumentenloods, duikt ze toch weer op. Dik onder het stof, spuit de fontein nog steeds water. Eigenlijk hoort ze thuis tussen haar soortgenoten die letterlijk en figuurlijk hoog en droog in de hal van het Stedelijk Museum Alkmaar zijn opgehangen. Het zou recht doen aan de Bruinviscollectie zoals die ooit was ingemetseld aan de Breedtstraat.
Herplaatsen, net als het melkmeisje dat ook in genoemde collectie zat, zou nog mooier zijn. Gezien de bouw van de huidige gevel gaat dat aan de Kraanbuurt niet lukken.
Ans Hagenbeek