Klanten trekken in Alkmaar
Het blijkt dat binnensteden in Nederland steeds meer moeite hebben het winkelend publiek aan zich te binden. Alkmaar lijkt zich daar voorlopig aan te onttrekken. De historische binnenstad blijft aantrekkelijk, een bezoek aan de stad wordt vaak gekoppeld aan gezellig winkelen.
Al eeuwenlang zijn winkeliers bezig geweest hun producten zo goed mogelijk te presenteren. In de 16e eeuw kenmerkte de winkelpui zich door open vensters met afsluitbare luiken. Door de onderste luiken in een horizontale stand te zetten kreeg je een prima plek om waren uit te stallen. Daarboven bevond zich een luifel als bescherming. Een mooi voorbeeld is te vinden op de hoek van Geest en Kanisstraat. Je handelswaar direct op de straat etaleren, keert weer enigszins terug bij Sultan's Markt aan de Gedempte Nieuwesloot.
In 1741 verbood de stad middels een keur het maken van nieuwe luifels teneinde verkeersproblemen te voorkomen. Dit had gevolgen voor de pui van de winkels. De bovenlichten boven de luifel verdwenen. Omdat het in de tweede helft van de 19e eeuw mogelijk werd grotere glasformaten te maken, konden de ramen hoger doorgetrokken worden. In plaats van de uitgeklapte luiken kwamen er nu aan weerszijden van de deur naar de winkel vitrinekasten. Eerst staken deze nog wat uit. Later werden ze inpandig. Daarop werd de ingang iets verder teruggebracht en nodigde uit tot binnenkomen. Met de invoering van de stalen puibalk werd het daaronder mogelijk nog meer glas te gebruiken. Rond 1900 werd het ook mogelijk echt grote formaten glas te produceren en konden grote ramen met maximale lichtinval toegepast worden. Mooie voorbeelden hiervan zijn te vinden in het Fnidsen.
Grootwinkelbedrijven
In de eerste helft van de 20ste eeuw was het winkelgebied vergroot van Fnidsen en Mient tot het gebied Langestraat/Laat. De grootwinkelbedrijven deden toen hun intrede. Glas werd daarbij meer en meer gebruikt om de klant te lokken. Soms was de opstelling van de etalages zo ontworpen dat, door het gebruik van zijwandetalages en een vrijstaande middenetalage waar omheen gelopen kon worden, klanten vanzelf naar binnen gelokt zouden worden. Dit noemde men de `muizenvaltheorie'. Een voorbeeld daarvan was te vinden bij het druk bezochte familiebedrijf van Kofa Spruyt in de Langestraat.
'Historisch winkelen'
Wie meer wil weten over de ontwikkelingen van het winkelen in Alkmaar, kan deelnemen aan de wandeling 'Historisch winkelen' op 13 oktober. De start is om 14.00 uur op het Hofplein. Deelname is gratis.
Bert Muis