Truus en Mies: twee sterke vrouwen in de Tweede Wereldoorlog
ENKHUIZEN - De nationale dodenherdenking wordt vanaf 1946 elk jaar gevierd. Sinds 1988 organiseert het Nationaal Comité 4 en 5 mei de herdenking. Ging het voorheen alleen om de herdenking van Nederlandse slachtoffers in de Tweede Wereldoorlog, tegenwoordig is de herdenking omvattender en gaat het om alle Nederlandse oorlogsslachtoffers of omgekomenen sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Veteranen herinneren ons nog aan die tweede wereldoorlog, maar omdat het nu al bijna vijfenzeventig jaar geleden is, wordt hun aantal steeds kleiner. Toch zijn er nog genoeg mensen die het belangrijk vinden dat iedereen bewust blijft van wat er in de tweede wereldoorlog gebeurde. Zoals Jenny Tuytel en Marjan Vlam die van 1 tot en met 4 mei in de Drom in de voorstelling 'Tante Truus en Mammie Mies' de verhalen vertellen van twee sterke vrouwen in de oorlog. Voor overige activiteiten omtrent 4 mei herdenkingen en 5 mei bevrijdingsfeesten, zie het artikel op pagina 3.
Geertruida (Truus) Wijsmuller-Meijer (1896-1978) was een Nederlandse verzetsheldin. Zij redde meer dan tienduizend Joodse kinderen door kindertransporten te regelen. Ze zette zich in bij het verzet en sloot zich aan bij verzetsorganisatie Groep 2000, die nooit ontdekt werd. In Enkhuizen was Truus vooral bekend vanwege De Thuishaaldertjes. Voor een groot aantal baby's en peuters die per schip uit de randstad waren geëvacueerd, vond ze een vervangend thuis bij Enkhuizer gezinnen.
Adrienne Minette (Mies) Boissevain-van Lennep (1896 – 1965) had een eigen schoonheidssalon in Amsterdam en verwierf daarmee een zelfstandig inkomen. Ze was een voorvechtster voor vrouwenrechten. Daarnaast was zij getrouwd en had vijf kinderen. In 1938 werd zij secretaresse van het Comité Vrouwenhulp voor Vluchtelingen, dat hielp bij de verzorging en opvang van vluchtelingen uit nazi-Duitsland. Daaronder waren kinderen die Truus naar Nederland bracht. Mies en haar gezinsleden werden vanwege verzetswerk in augustus 1943 opgepakt, waarna Mies in kamp Vught belandde en later in Ravensbrück. Zij overleefde de oorlog maar net en verloor haar man en twee zonen. In de kampen ervoer zij de positieve waarde van solidariteit onder vrouwen en dat werd haar uitgangspunt voor de toekomst.
De Thuishaaldertjes
Jenny Tuytel speelde eerder Tante Truus in het stuk 'De Thuishaaldertjes', enige jaren geleden. "Ik had destijds geen idee wie het was, daarom ging ik op onderzoek uit. Wat ik vond, raakte me, de vrouw ging me intrigeren en ik dacht: daar wil ik meer mee." Op internet en bij instituten als het NIOD en ATRIA vond zij van alles over Truus en via marktplaats kreeg ze het boekje 'Geen tijd voor tranen' van Truus in handen. Inclusief een handgeschreven opdracht van Truus zelf voorin.
Koppeling
"Marjan Vlam en ik kennen elkaar al jaren", vertelt Jenny. "In negentienzesennegentig hebben we samengewerkt bij haar afstudeeropdracht tot regisseur voor amateurtoneel. We spraken destijds af om ooit samen een voorstelling te maken." De laatste jaren hebben ze in diverse voorstellingen samen gespeeld. Naar aanleiding van de fascinatie voor Truus ontdekten Jenny en Marjan dat de naam van Mies ook steeds voorbij kwam. Het werd duidelijk dat Truus en Mies een koppeling hadden en de vrouwen elkaar hebben gekend. Uiteindelijk is hieruit de voorstelling ontstaan.
Immens respect
"Wij hebben een immens respect voor wat die twee vrouwen gedaan hebben. Wat een lef en doorzettingsvermogen hadden ze en een sterk gevoel voor rechtvaardigheid. Zij besloten allebei dat niks doen geen optie was. Ze hielpen, zonder zich af te vragen wat de consequenties konden zijn."
Reddingsactie
Met de kennis van wat deze dames in de oorlog gerealiseerd hebben in het achterhoofd, vindt Jenny het onterecht dat hun namen niet beter bekend zijn. Zonder Truus was het transport van die vele Joodse kinderen nooit gelukt, zij was de spil in de grootste reddingsactie van Joodse kinderen vanuit Duitsland, Polen en Oostenrijk. Zij mochten naar Engeland, maar dit moest wel geregeld worden. Truus speelde een cruciale rol in de coördinatie hiervan, gesteund door Mies en vele anderen. "Gelukkig verandert het beeld over de rol van vrouwen in de oorlog, want die is onderbelicht. In Alkmaar wordt nu geld ingezameld voor een standbeeld van hun stadsgenoot Truus."
Spiegel
De verhalen die Jenny en Marjan vertellen, laten zien hoe belangrijk het is om door situaties heen naar de mens te kijken. "Je kan deze spiegel ook tegenwoordig aan de mensen voorhouden. Je moet er zijn in situaties van nood. Wat geeft je hart je in wat je moet doen? Want het is achteraf makkelijk praten over goed of fout."
De voorstellingen vinden van 1 tot en met 3 mei plaats om 20.30 uur, 4 mei zijn er twee voorstellingen, een om 15.00 en een om 21.00 uur. Entree: 10 euro, reserveren: www.drom.nl.