Beeld Wibaut weer terug
AMSTERDAM - Floor Wibaut (1859-1936) was waarschijnlijk de belangrijkste Amsterdamse wethouder van de vorige eeuw. Hij zette zich met groot succes in voor volkswoningbouw, gemeentebedrijven, financiën en arbeidsvoorwaarden. Op zijn 160e geboortedag - 23 juni - werd zijn standbeeld teruggeplaatst op een prominente plek in de Wibautstraat.
Wibaut was een rijke houthandelaar uit Zeeland. Hij werd sociaaldemocraat en verhuisde naar Amsterdam om de gemeentepolitiek in te gaan. In 1904 ging hij op de Weesperzijde wonen. In 1907 werd hij raadslid en van 1914 tot 1931 was hij, met een korte onderbreking, wethouder. De charismatische politicus kreeg de bijnamen 'De onderkoning van Amsterdam' en 'De Machtige'. Door zijn inspanningen voor de woningbouw werd de leus 'Wie bouwt? Wibaut!' bekend.
De huisvesting en de gezondheidstoestand van veel arme Amsterdammers was erg slecht. Grote gezinnen woonden in krotten en in kelderwoningen. Wibaut was als lid van de gemeentelijke gezondheidscommissie geschokt door de huisbezoeken die hij deed en de uitzichtloze ellende die hij aantrof. Hij dacht dat de weg naar verbetering van de leefomstandigheden via de woningbouw liep. Ook geloofde hij als sociaaldemocraat dat de gemeente niet passief moest zijn, maar zich actief moest inzetten voor het welzijn van de bevolking. Hier zette hij het werk van zijn radicaal-liberale voorganger wethouder Willem Treub (1858-1931) voort.
Moderne grote stad
De voormalige zakenman pakte de woningbouw voortvarend aan. Hij nam veel initiatieven die voor een belangrijk deel door zijn collega-wethouder Monne de Miranda (1875-1942) werden uitgevoerd. Het beleid was: krotten onbewoonbaar verklaren en grote plannen voor nieuwbouwwijken maken en uitvoeren. Dit begon met kleinere, maar fraaie projecten als het gebouw Het Schip in Westerpark en de P.L. Takstraat in de Pijp. De opvallendste grote projecten waren het Plan Zuid van Berlage - dat loopt van het Amstelstation tot het Olympisch Stadion - en het 'Plan West' - nu De Baarsjes - met de Hoofdweg als hoofdstraat. Door annexaties van buurgemeenten werd Amsterdam in 1921 bijna vier keer zo groot. In deze tijd werd het een moderne grote stad.
De materiële en 'geestelijke' verheffing van de arbeiders was het hoofddoel. Amsterdam werd de proeftuin van de sociaaldemocraten. Het werd een stedelijke 'verzorgingsgemeente', als voorloper van de landelijke verzorgingsstaat van na de oorlog.
Hoofdweg in West
Wibaut was een typerend voorbeeld van een deftige heer die zich niet wilde neerleggen bij 'het kapitalisme' en zijn leven wijdde aan een meer 'socialistische' wereld. Hij was een man met grote capaciteiten die buitengewoon veel bereikte en door vriend en vijand gewaardeerd werd. Voor oude Amsterdammers die opgroeiden in grote armoede is Wibaut nog steeds een held die eraan bijdroeg dat hun leven op het materiële vlak en ook wat betreft cultuur en welzijn veel beter werd. Een groot deel van de bevolking was hem dankbaar.