'Ein Deutsches requiem' in Grote kerk
MONNICKENDAM - 23 november 2019 zingt de Cantorij Monnickendam 'Ein Deutsches requiem' van Johannes Brahms in de Grote kerk van Monnickendam. Onder leiding van dirigent Marcel van den Dulk.
"Ein Menschliches Requiem" zo had Brahms -zelf graag zijn uitzonderlijke koor- compositie willen betitelen. Immers, de tekst ervan behelst niet, zoals veelal gebruikelijk was inzake een Requiem, een uitgebreide Latijnse smeekbede om Eeuwige Rust voor de ziel van een gestorvene. Nee, Brahms z'n Requiem bestaat uit een reeks voor nabestaanden passend geachte Bijbelcitaten; voor levende mensen dus; bedoeld om hen steun, troost en zielenrust te geven na verlies van een dierbare; en gewoon in hun voertaal, het Duits. De uitgever gaf uiteindelijk de voorkeur aan de titel: "Ein Deutsches Requiem" en daarmee is het werk tot op heden bekend en geroemd gebleven.
Brahms componeerde zijn Requiem oorspronkelijk voor vierstemmig gemengd koor en symfonieorkest. Al gauw bleek dat ook kleinere koren het werk graag zouden willen uitvoeren, maar geen heil zagen in een orkest erbij. Brahms zal daar alle begrip voor hebben gehad. Hij was behalve gevierd componist ook bij uitstek virtuoos pianist en ervaren (koor-) dirigent. Al vanaf zijn tienertijd had hij allerlei opera– en symfonische werken getransponeerd voor piano, al dan niet vierhandig of met toevoeging van enkele andere instrumenten, om ook minder breed georiënteerd publiek kennis te laten maken met dergelijke werken. Zo transponeerde hij ook, mede op verzoek van een uitgever, zijn eigen Requiem voor piano. Dit werd geen bleek aftreksel van het origineel, maar een volwaardige compositie; zij het meer intiem van sfeer; waarin de tekstexpressie van het koor prominenter, de polyfone vocale en instrumentale lijnen helderder zijn en de harmonieën beter herkenbaar dan de orkestrale vorm. De première vond plaats in London, dus noemt men deze de 'Londense versie'. Die gaat de Cantorij Monnickendam voor u uitvoeren. De vocale solo delen zullen worden vertolkt door de sopraan Martha Bosch en bariton Marijn Zwitserlood. Hoewel als kind Luthers -kerkelijk opgevoed, zocht Brahms vanaf zijn tienerjaren zijn eigen levensweg buiten kerkverband, maar zijn dagelijkse leidraad bleef de Bijbel. Daarin vond hij de voor hem relevante motieven en teksten voor zijn Requiem.
De ingenieuze wijze waarop Brahms alle thematiek perfect in elkaar passend heeft toongezet, heeft geleid tot een makkelijk in het gehoor liggend, harmonisch weefwerk waarvan u ongetwijfeld evenzeer zult genieten als koor, dirigent en medewerkenden nu al doen bij hun geestdriftig instuderen. Zij verheugen zich op de uitvoering op 23 november.