Helden die voor ons stierven: wie was Bram Daalder?
U weet: het is het jaar van de herdenking van de bevrijding. Het maakt dat we weer even stilstaan bij allerlei aspecten van de Tweede Wereldoorlog en ook lokale verzetshelden herdenken. De ene persoon krijgt daarbij meer aandacht dan de ander. Waarom dat zo is, is niet altijd duidelijk. In ieder geval staan Truus Wijsmuller en Fritz Conijn in dit jubileumjaar in Alkmaar - terecht - nadrukkelijk in de belangstelling. Een veel minder bekende Alkmaarder die óók zijn leven gaf, was Bram Daalder. Wie was Bram..?
Bram Daalder werd in 1920 in Alkmaar geboren. Hij woonde aan de Snaarmanslaan en volgde onderwijs aan de ULO in de Krelagestraat. Vanaf het begin van de oorlog werkte hij bij de voedselcommissaris. Die zetelde in het inmiddels gesloopte Landbouwhuis aan het Kerkplein. Daar werkten mensen die betrokken waren bij het georganiseerd verzet. Op 26 maart 1942 werd Bram op de Paardenmarkt door de Alkmaarse politie overvallen en bruut gearresteerd. Hij was op die plek bij een bodecentrum aan de Paardenmarkt aanwezig om een kist in ontvangst te nemen, waarin een geheime zender zou zijn verstopt. De kist bevatte echter stenen, er was verraad gepleegd en voor Bram was een val opgezet.
Na zijn arrestatie en een verblijf van enkele weken in een Amsterdamse gevangenis, kwam Bram Daalder terecht in het beruchte 'Oranjehotel' in Scheveningen. Begin 1944 werd hij overgeplaatst naar het kamp Amersfoort, waar hij als administrateur werkte voor de kampcommandant, maar hij zette op die post zijn verzetswerk voort (!). Zo vernietigde hij de persoonsbewijzen van 60 medegevangenen, die ter dood waren veroordeeld, en voorkwam dat ze gefusilleerd werden. Bram werd echter gesnapt, kwam in het kamp Neuengamme terecht om vervolgens nog in Duitsland te ontsnappen, maar werd toch weer opgepakt. Slechts 24 jaar jong stierf hij uitgeput begin 1945 in het concentratiekamp Buchenwald.
In 1966 wendde Bram's broer zich tot de gemeente Alkmaar met de vraag om zijn broer op enige wijze gepast onder de aandacht van de inwoners van de stad te brengen. Pas veel later gebeurde dat door een mavo de naam van 'Bram Daalder Mavo' te geven. In de jaren '90 werd deze mavo echter opgeslokt door een grotere onderwijsinstelling. De naam verdween, alsmede het pand van de school in de Rubenslaan (zie de foto). Bram Daalder verdient het om blijvend aan de vergetelheid te worden ontrukt.
Klaas te Bos, HVA