Remedie tegen 'rusteloze benen'
ZAANDAM – Het lijkt onschuldig en dat is het in feite ook, maar het kan een ware hel zijn soms: 'restless legs', oftewel rusteloze benen. Het gevoel dat de één omschrijft alsof 'er mieren door mijn benen lopen' en de ander alsof 'er bubbels in mijn benen zitten', of jeuk in het been. En krabben helpt dan niet, bewegen of een stukje lopen vaak weer wel. Maar omdat het fenomeen vaak in de avond of nacht optreedt is dat niet waar men zin in heeft. Neuroloog en somnoloog (slaapspecialist) Lonneke de Lau ziet patiënten met deze klacht regelmatig langskomen op het Expertisecentrum Slaap/Waak van het Zaans Medisch Centrum. "Het is een lastige aandoening maar gelukkig zijn er medicijnen die veel mensen kunnen helpen."
Lonneke is als neuroloog gespecialiseerd in slaapstoornissen en verbonden aan het Expertisecentrum Slaap/Waak van het ZMC. Het ziekenhuis beschikt over een grote slaapafdeling met zeven slaapkamers met moderne apparatuur waar patiënten kunnen overnachten voor onderzoek. Er zijn vijf neurologen actief samen met gespecialiseerde laboranten en een chronobioloog. "Wanneer hier mensen komen met een slaapprobleem vragen we standaard of ze last hebben van onrustige benen. Veel mensen denken namelijk dat er niets aan te doen is en benoemen het zelf niet snel. Terwijl het van grote invloed kan zijn op de kwaliteit van leven."
Wanhopig
Onrustige benen komen voor in verschillende mate. "Het doet meestal geen pijn, maar het is meer een heel vervelend en onaangenaam gevoel. Het kan grote onrust geven, ook door de sterke aandrang tot bewegen", geeft Lonneke aan. "Soms is er wat onrust in de benen bij het tv kijken. Soms liggen mensen uren wakker voor ze in slaap raken, of ze worden steeds wakker 's nachts. Sommige mensen durven niet naar de bioscoop omdat ze bang zijn niet zolang te kunnen stilzitten. In dat geval beperkt het ook je leven. Er komen mensen op de slaappoli die echt heel wanhopig zijn. Ze proberen van alles, een koude douche, lopen… Ze raken steeds meer geïrriteerd, ook omdat ze te weinig slaap krijgen."
Als bijkomend verschijnsel van restless legs kunnen soms heftige beenbewegingen in de slaap optreden. Lonneke: "Dat kan de slaap verstoren en ook grote impact hebben op de nachtrust van de partner. In het Expertisecentrum Slaap/Waak kan een nachtelijk slaaponderzoek worden gedaan wanneer er een vermoeden is op nachtelijke beenbewegingen die de slaap verstoren."
De oorzaak van de restless legs is nog onbekend. "We weten dat het vaker voorkomt bij vrouwen en tijdens de zwangerschap", vertelt Lonneke. "Wellicht speelt dan ijzergebrek mee. IJzertabletten kunnen soms helpen, maar niet in alle gevallen. Ook de dopaminestofwisseling speelt waarschijnlijk een rol, evenals erfelijkheid. Dus de gedachte is: is er iets met het ijzer, met het dopamine of is het genetisch? Dat is de kennis die we nu hebben. Het is geen gevaarlijke aandoening. Maar wel heel lastig. En omdat veel mensen denken dat er niets aan te doen is gaan ze er niet mee naar de huisarts. Maar in veel gevallen kunnen we er wel iets aan doen. Er zijn, behalve ijzertabletten, echt medicijnen voor. De huisarts kan veel van deze medicijnen ook voorschrijven."
