Ganna Colthof
Ganna Colthof (Foto: aangeleverd)

Lotgevallen van een Joodse onderduikster in de Wieringermeer

Vastgelegd door Pier Montsma van Het Genootschap voor de Geschiedenis van Wieringermeer.

In 2010 werd in de pers aandacht besteed aan het project "Beloofd Land", een meerjarig project over verleden, heden en toekomst van de Wieringermeer. Dat herinnerde Henny de Haan-Kinsbergen uit Alkmaar aan haar belofte, dat ze het verhaal van haar moeder nog een keer wilde vertellen en vastleggen. Via contact met het Genootschap is dat verwezenlijkt.

Het verhaal van Ganna Colthof

Ganna Colthof wordt geboren in Roermond op 22-11-1903 als oudste in een orthodox Joods gezin. De familie verhuist naar Oss waar haar vader werkzaam is als godsdienstleraar. Ook slachtte hij vee op rituele joodse wijze voor de Joodse gemeenschap. Om te ontsnappen aan het strenge milieu waarin ze opgroeit, vertrekt Ganna naar Amsterdam. Ze volgt daar een verpleegstersopleiding aan het Binnengasthuis en woont intussen in het zusterhuis.

Kraamdiploma

Als ze haar kraamdiploma heeft gehaald, gaat ze werken in het Nederlands-Israëlitisch Ziekenhuis aan de Nieuwe Keizersgracht. Daar ontmoet ze de patiënt Philip Kinsbergen, die later haar man wordt. Ze trouwen 5-5-1931 in de synagoge van Oss en gaan in Eindhoven wonen. 12-9-1933 wordt dochter Henny Esther geboren, als enig kind.

Als hun huis per ongeluk afbrandt besluiten ze naar Amsterdam te verhuizen. Philip werkt daar als vertegenwoordiger en ze wonen aan de Roompotstraat 10 in Amsterdam-Zuid. Ganna gaat werken in de Joodse Invalide aan het Weesperplein, een tehuis voor bejaarden en lichamelijk gehandicapten. Daar werkt ze nog als de oorlog uitbreekt. Op 1 maart 1943 wordt het tehuis leeggehaald door de Duitsers, 256 verpleegden en verplegers worden gedeporteerd.

Ganna duikt onder

Philip en dochter Henny duiken onder in een kelder ergens aan de Keizersgracht. Ganna gaat werken in het Nederlands-Israëlitisch ziekenhuis aan de Nieuwe Keizersgracht. Wanneer ook dat ziekenhuis 13-8-1943 wordt leeggehaald, duikt Ganna ook onder. Ze besluiten dat hun dochter Henny naar een veiliger plek moet. Via de crèche van de Hollandsche Schouwburg en contacten met het verzet wordt Henny ondergebracht in een gezin te Sittard. Al snel worden Philip en Ganna opgepakt en op transport naar Westerbork gezet. Ganna wordt er op het laatste moment uitgehaald en verplicht tewerkgesteld in het Portugees-Israëlitsch Ziekenhuis, waar voornamelijk "vriendjes" van de Duitsers worden verpleegd, onder wie de zogenaamde moffenhoeren. Dit is tegen de zin van Ganna.

Verzetsgroep in Wieringermeer

Op de een of andere manier, precies weet Henny het niet meer, kwam haar moeder via de verzetsgroep van Sicco Mansholt in de Wieringermeer terecht. Ze komt daar in huis bij de familie Poot, die een tabakswinkel heeft. Ganna wordt Gonnie genoemd, een "nichtje uit Rotterdam, die opgevangen wordt vanwege de bombardementen aldaar".

Ze helpt mee in de winkel en als meneer Poot ernstig ziek wordt, verpleegt ze hem. Naderhand komt ze op de boerderij van Dirk Mansholt, getrouwd met Annie Poot, een zuster van meneer Poot uit Middenmeer. Ze helpt er mee in de huishouding.

Hoewel ze het naar haar zin heeft op de boerderij, voelt ze zich eenzaam en verdrietig: haar man op transport gesteld en haar dochter op een onbekend adres.

Onderwaterzetting

Bij de onderwaterzetting trekt ze mee met het gezin van oom Dick en tante Annie, naar oom Klaas van der Oord in Moerbeek. In juli 1945 worden moeder Ganna en dochter Henny in Sittard met elkaar verenigd. Ze gaan samen in Amsterdam wonen. Ganna werkt daar als verpleegster in het Centraal-Israëlitisch Ziekenhuis aan de Jacob Obrechtstraat. Via het Rode Kruis wordt bekend dat Philip in Auschwitz is omgekomen. Ook broers en zussen zijn omgekomen evenals haar grootvader die weigerde onder te duiken en in Oss bleef wonen totdat hij werd weggevoerd. Grootmoeder ontsprong de dans doordat ze in 1942 aan kanker overleed.

Ganna ziet verder geen toekomst in Nederland en wil naar Israël om daar als verpleegster te werken. In 1951 vertrekt ze, samen met haar dochter. Deze trouwt daar op 11-2-1952 te Naharya met David de Haan. Moeder Ganna werkt in een Amerikaans ziekenhuis, terwijl Henny en David in een kibboets werk vinden. Sporadisch bezoekt moeder het jonge paar, dat zelf geen geld genoeg heeft voor een bezoek.

Mooi Wieringermeer

Na vier jaar besluiten Henny en David, met zoon, terug te keren naar Nederland. Moeder Ganna is nog enkele keren terug gegaan vanwege de kinderen en kleinkinderen, maar kon er niet meer aarden. Uiteindelijk bleef ze in Israël en overleed daar op 2-1-1987. Ze had haar dochter verteld over de mooie tijd in de Wieringermeer. Hoe er rijen mensen uit Amsterdam langs de boerderij kwamen en voedsel kregen. Hoe oom Dick bezig was met zijn hobby en een Friese staartklok repareerde. Ze heeft een boom geplant in Israël, ter herinnering aan haar opvang bij de families Poot en Mansholt. Na de oorlog kwamen ze nog regelmatig op bezoek bij de familie Mansholt en deze contacten gingen over op de kinderen.

Verteld door haar dochter Henny Esther de Haan-Kinsbergen.

Ganna en Hennie