De groeistuipen van een stad
Naar verwachting zal de gemeente Alkmaar in 2020 de grens van 110.000 inwoners overschrijden. Een lange weg, van een paar boerderijen op de noordelijke punt van de strandwal Alkmaar-Limmen in de 10e eeuw naar een aantal van 110.000 Alkmaarders. Na de Tweede Wereldoorlog zorgde een geboortegolf in de 50-er en 60-er jaren voor een groeispurt. Dat leverde nieuwbouwwijken op als onder andere Nieuw Overdie, de Kooimeer, plan de Hoef en de staatsliedenbuurt. Een volgende piek werd ingeleid door het besluit in 1972 Alkmaar de status te verlenen van groeikern. Alkmaar-Noord ontwikkelde zich pijlsnel aan de oostelijke zijde van het Noordhollands kanaal.
We staan nu weer aan de vooravond van zo'n groeistuip. De in 2017 door de gemeenteraad vastgestelde "Omgevingsvisie Alkmaar 2040" formuleert als taakstelling de bouw van 15.000 woningen in plusminus 20 jaar. Kunnen we bij de ontwikkeling en realisering van de nieuwe bouwlocaties in een relatief kort tijdsbestek iets leren van het verleden?
Op dinsdag 4 februari 2020 verzorgt Harry de Raad voor de Historische Vereniging Alkmaar (HVA) een lezing over de nieuwbouwwijk plan de Hoef, in de volksmond van het begin af aan aangeduid als het Hoefplan. Ruim 60 jaar geleden is gestart met de bouw van deze wijk. Dat was overigens niet het eerste plan. In de 20-er jaren van de vorige eeuw ontwierp de beroemde architect en stedebouwkundige Berlage al een ontwerp 'Uitbreidingswijk Alkmaar West'. De aanleg van een tunnel onder het spoor maakte deel uit van Berlages plan. De Bergertunnel werd echter pas in het midden van de 50-er jaren aangelegd. In zijn lezing laat Harry de Raad zien dat de bouw van zo'n geheel nieuwe wijk een avontuur was. Aan de hand van foto's en officiële documenten uit het stadsarchief, aangevuld met verslagen uit de Alkmaarsche Courant en het Noordhollands Dagblad zal hij een en ander toelichten.
Terugkijkend valt een pijnpunt op. De verbindingen van de nieuwe wijk met het stadshart lieten nog lang te wensen over. Een klassieke valkuil, eerst bouwen en dan constateren dat de infrastructuur ontoereikend is. Dat is in ieder geval een les die we uit het verleden kunnen leren. Wellicht komt de Bestevaerbrug op enig moment weer op de politieke agenda.
De lezing op 4 februari 2020 begint om 20.00 uur in de Sociëteit, Varnebroek 31 te Alkmaar. Toegang is gratis voor leden van de HVA, niet-leden betalen € 5,-.
Klaas te Bos, HVA