De Knip: katholiek antwoord op gemengd zwemmen bij Fort Veldhuis
HEEMSKERK - Met de hittegolf van vorige week verlangde iedereen wel naar verkoeling. ’s Morgens in alle vroegte een wandeling in het schaduwrijke bos, of een verblijf aan zee, met af en toe een frisse duik. Nog een mogelijkheid: een verblijf in een openluchtzwembad. Toen ons eigen bad De Waterakkers nog een buitenbad was, kon je er op tropische dagen zowel in als buiten het water over de hoofden lopen. Honderden ouders en kinderen vonden een plek op de zonneweide of op de tegels langs de bassins. Helaas is het buitengedeelte van De Waterakkers alweer lang geschiedenis.
Het zwembad aan de Kerkweg werd geopend in 1964 en daarmee kwam een einde aan een elfjarige periode dat Heemskerk geen zwembad had. Voor 1953 was ons dorp zelfs twee zwembaden rijk geweest. Waar ook zwemles werd gegeven en diploma’s werden uitgereikt.
Het eerste Heemskerkse zwembad lag een flink eind buiten de. dorpskern. Tijdens de aanleg van de Stelling van Amsterdam was bij Fort Veldhuis als gevolg van de zandwinning voor de bouw een behoorlijk diepe poel ontstaan. Bij die waterplas, onderdeel van de gracht rond het fort, was een plankier aangebracht om de militairen (die weinig of niets te doen hadden – Nederland was neutraal) toch wat aan sport te laten doen. Na de Eerste Wereldoorlog raakte het zwembadje in verval.
In 1925 echter bedachten enkele Heemskerkers dat het wel leuk zou zijn om het zwembad aan de Vuurlijn nieuw leven in te blazen. Toch zou het nog tot 1930 duren eer de formaliteiten rond waren voor de oprichting van de Heemskerkse Zwemclub. Met subsidie van de gemeente werden de vervallen kleedhokjes opgeknapt of vervangen en bij het begin telde de club 25 leden. In no time groeide dat aantal tot boven de 700.
Maar… toen de niet-katholieke Beverwijker Van der Groen tot voorzitter van de club was gekozen, toonde hij zich een groot voorstander van gemengd zwemmen, voor jong en oud. Gevolg was dat zo’n twintig katholieke Heemskerkers, die zich net als lid hadden aangemeld, dat ‘onzalige voorstel’ wilden tegenhouden. Toen de voorzitter, onder verwijzing naar de statuten, meedeelde dat nieuwe leden niet mochten stemmen, gebeurde er iets opmerkelijks. De groep van twintig liet het er niet bij zitten en vroeg pastoor Paulussen om raad.
Op slinkse wijze probeerde de groep hierna de macht te grijpen door het oprichten van een tweede zwemvereniging, de Heemskerkse Bad- en Zweminrichting ‘Fort bij Veldhuis’. Er werd meteen maar koninklijke goedkeuring gevraagd. Zo hoopte men de concessie voor het zwembad te verwerven en daarmee de zeggenschap.
Burgemeester Vreugde vroeg het Ministerie van Defensie vervolgens om de gemeente Heemskerk het recht te verlenen tot het verstrekken van de vergunning voor het gebruik van het bad. Maar het verzoek tot vergunningverlening werd in de kiem gesmoord, omdat op 1 maart 1933 de Dienst der Domeinen meldde dat de eerder verleende concessies uit 1926 waren ingetrokken en een nieuwe vergunning was verleend aan de Heemskerkse Zwemclub. Deze club zat nu definitief aan de Vuurlijn, waardoor de katholieken het nakijken hadden.
Het bestuur van de zogenoemde Bad- en Zweminrichting ‘Fort bij Veldhuis’ bedacht een nieuw plan. Er moest gezocht worden naar een andere locatie en deze werd gevonden aan het eind van de Maerelaan, bij de boerderij van Seignette. Daar werd, in het deel van de Neksloot dat ter plaatse bekend was als De Knip, door een grote groep vrijwilligers, een bad uitgegraven. Het nieuwe katholieke zwembad ging die eerste keer zelfs drie dagen eerder open dan dat aan de Vuurlijn. Wat niet wegnam dat het bad bij het fort nog altijd uitstekend draaide en veel abonnementen verkocht. Toch zou het bad de Tweede Wereldoorlog niet overleven.
Ook De Knip kampte met tegenslagen. Het verscherpte toezicht bracht ernstige gebreken aan het licht. Uiteindelijk kwam in 1944 het dringende advies om De Knip te sluiten vanwege onhygiënische omstandigheden én omdat de gehele inrichting (badhokjes en dergelijke) in erbarmelijke staat verkeerde. In 1953 viel ook voor De Knip het doek. De vereniging, die altijd Heemskerkse Bad- en Zweminrichting ‘Fort bij Veldhuis’ was blijven heten, werd opgeheven.
