‘Op moeders plek stond een stoel met roos’
REGIO - Jo-Ann Kamstra werkt als uitvaartbegeleider bij PC Uitvaart. Ze ondervindt dagelijks hoe de coronamaatregelen het afscheid beïnvloeden – soms ook op een onverwacht mooie manier.
“Wat heel raar voelt, is dat ik de nabestaanden pas op de uitvaart voor het eerst zie. We hebben elkaar dan al regelmatig aan de telefoon gehad, we hebben geappt, maar toch.... Normaal gesproken bezoek ik mensen thuis om het afscheid te bespreken. Tijdens zo’n gesprek zijn er allerlei signalen die me helpen om aan te voelen: waar heeft deze familie behoefte aan? Dat stuk mis ik nu. Ik vraag dan ook veel meer. Over wat er gebeurd is. Wat ze echt belangrijk vinden. En dan is er natuurlijk die ene vraag die ik voorheen nooit stelde: heb je de overledene nog mogen zien?"
"Ik had laatst een uitvaart met vijf familieleden. De vader van het gezin was overleden. De moeder heeft beginnend Alzheimer en zit in een verzorgingshuis. Zij en haar man waren zestig jaar samen geweest en nu kon ze niet bij zijn afscheid zijn. Dan krijg ik wel kippenvel, ja. Op de plek waar de moeder had horen te zitten, hebben we een stoel neergezet met een roos erop. Na afloop zei de dochter: ‘Het was zo intens. Zo intiem. Ik denk dat ik dit misschien wel mooier vond dan dat we een volle aula hadden gehad met 150 man. En ik hoefde me niet druk te maken om mijn moeder, ik kon er zijn met mezelf.’ Zo brengt deze moeilijke tijd ook weer mooie dingen.”
“Het scheelt dat inmiddels iedereen de maatregelen kent. Toen ze net werden afgekondigd, had ik al een aantal uitvaarten besproken, waaronder diensten met meer dan 200 genodigden. Die moesten op de schop: geen koffiekamer meer, maximaal dertig mensen. Die week wil ik nooit meer overdoen, het was zo heftig. Ik heb de nabestaanden meteen die zondagavond gebeld, ik wilde niet wachten tot maandag. Door te schakelen naar wat nog wél kon, had iedereen er begrip voor."
"Families begrijpen de situatie zoals die nu is. ‘Wat is het? Maximaal achtentwintig mensen hè? Want er komen ook nog een uitvaartbegeleider en aulamedewerker, toch?’ Dat maakt het voor ons eenvoudiger."
"Toch blijft het een onnatuurlijke manier van werken. De voorgeschreven afstand houden, is in de praktijk best lastig. Met het overhandigen van de bloemen bijvoorbeeld. Mensen komen soms dichterbij dan eigenlijk zou mogen. Als ik dat merk, doe ik voorzichtig een stapje naar achteren."
"Nee, ik zeg er niks van. Het is zo al verdrietig genoeg.”