Een heel jaar naar de ratsmodee
OOSTZAAN – "Skenk nog deres in…" De drie wijzen zijn weer om de tafel gekropen om het laatste nieuws te delen. En ze blikken terug, het was me het jaar wel. Het was het jaar waar '’je met je arreme over je darreme moest zitten’’. Er mocht meer niet dan wel en als het dan even mocht, dan was het ook zo weer over. Een jaar waar je ‘’tegen de weeg opvloog’’.
Het begon allemaal wel aardig, de eerste drie maanden gingen van een ‘’leie dakkie’’ zogezegd. Nou ja, drie maanden. Het waren er amper twee, begin maart begon de ellende. Een intelligente lockdown, noemde Rutte het. En hoe mooi dat ook klinkt, het was een ware ramp. Je mocht niet meer samen de supermarkt in, de kerken gingen dicht, de theaters ook. En nog erger, alle cafés en restaurants moesten de deuren sluiten. Daar ging de gezellige woensdagmiddag. De koster zucht nog eens diep, de jollenmaker valt hem bij en de veteraan knikt gelaten.
Het jaar van 75 jaar bevrijding werd er een van doffe ellende met ziekte en zeerte. De Koning stond bijna alleen op de dam op de vierde mei, de burgemeester stond alleen bij de 'dooie duif'’ om een krans te leggen. Alles lag plat, de sport, de evenementen. Geen moederdagbraderie, geen voorstelling van 'de Jantjes', geen voorjaarsconcerten.
De verzorgingshuizen gingen op slot, niemand mocht er meer in of uit. Knuffelen werd taboe, handen schudden werd in de ban gedaan en samenkomsten met meerdere personen werden verboden. Vergaderen ging digitaal en zo lag Nederland maanden plat.
Tegen de zomer werd het allemaal wat soepeler, maar dat had in september weer z’n 'bekomst'’. De besmettingen stegen explosief. Daar waar carnaval en wintersport in het vroege voorjaar voor een uitbraak zorgden, daar zorgde de reizende Nederlander in het vroege najaar weer voor een tweede uitbraak. En in december was die uitbraak op een hoogtepunt, deze keer niks intelligent, gewoon alles dicht.
In de maanden van versoepeling gebeurde er natuurlijk wel het een en ander wat relatief positief was. Jopie Beerling onthulde met haar Cor een foto van vader Beerling, die in de oorlog de administratie gered had van de 'Moffen'. De kermis mocht op het laatste moment toch gevierd worden, onder strikte voorwaarden. En de horeca mocht warempel even open.
En dan komen ook de verhalen, het verhaal van Jaap en zijn Maartje en het verhaal van Teun en zijn Corrie. Heftige verhalen, die erg herkenbaar waren voor velen. De burgemeester ging gewoon door met zijn werk, weliswaar op anderhalve meter. Maar hij zat vergaderingen voor, herdacht de crash van de MH17 en kondigde zijn vertrek aan per januari 2021. En molen de Vlijt’ draait weer op volle toeren. Carla en Janna kregen de prachtige Zilveren Jol voor hun jarenlange inzet en Sinterklaas kwam moederziel alleen aan in het Twiske, zonder Pieten en zonder kinderen.
"Skenk nog deres in", verzuchte de koster. "Ken ut ansies effies, ‘k ben nog loof van passies", reageerde de jollenmaker. En de veteraan voegde toe: "God ziet alles, maar de buren zien meer." Ze knikten gedrieën en dachten samen heel wijs: een heel jaar naar de ratsmodee.
Uitleg van de in het dialect geschreven uitspraken: ‘’Skenk nog deres in’’ - Schenk nog eens in; ‘’Je met je arreme over je darreme moest zitten’’ – met je armen over elkaar; "Tegen de weeg opvloog’’ – tegen de muur opvliegen; ‘’Leie dakkie’’ – gemakkelijk; ‘’Bekomst’’ – weerslag; ‘’Ken ut ansies effies, ‘k ben nog loof van passies’’ – kan het straks, ik ben nog moe van net; "God ziet alles, maar de buren zien meer" – Naar goed gebruik weten de dorpelingen meer dan wie ook, vaak met de snelheid van het licht. En het verhaal wordt altijd gebracht in iets aangedikte vorm.
JWvD