Ook gij, Truitje!
De moord op George Floyd heeft geleid tot veel demonstraties. De discussie over foute standbeelden en straatnamen flakkerde op. Wat is wijsheid? Beelden slopen en straatnamen wijzigen of toch handhaven? Volgens onze normen en maatstaven beperkte het “foute gedrag en gedachtengoed” zich niet tot op winst beluste bestuurders en kooplieden. Het was veel breder verspreid. Ook onder schrijvers.
Joost van den Vondel en Jan Frederik Helmers
Zo wees hoogleraar Nederlandse literatuur Lotte Jensen recent in de Volkskrant op foute passages in het werk van Joost van den Vondel en Jan Frederik Helmers. Ook noemt zij de Alkmaarse Truitje Bosboom Toussaint. De uitbarsting van de vulkaan Krakatau in 1883 inspireerde haar om landgenoten in Indië te bemoedigen. J.P. Coen stelde zij als voorbeeld. Zij zag hem zo:
Het zwaard der gerechtigheid
'Den regentenstaf vast in de machtige vuist geklemd, het zwaard der gerechtigheid met onverbiddelijke strengheid gekeerd tegen elken overtreder zonder aanzien des persoons, niets en niemand verschoonende, allerminst zich zelf, wist hij orde te brengen in den chaos - ontzag af te dwingen voor de wet - zóó stichtte hij Batavia, zóó grondvestte hij dat Rijk van Insulinde, dat nòg schittert als het schoonste juweel aan Neêrlands kroon.'
Veel meer mensen met krassen
Het weren van beelden en namen uit het straatbeeld is geen oplossing. Een zoektocht met de huidige normen zal veel meer mensen met krassen opleveren. Zo deden bijvoorbeeld Luther en Erasmus zeer stevige antisemitische uitspraken. Moeten we de namen van al deze mensen weglakken?
Beter is het misschien om alle energie te richten op kennisvermeerdering, bewustwording en stimuleren van gedrag, waar geen ruimte is voor racisme en discriminatie.
Klaas te Bos, HVA