Eindelijk vrij! Rondedansen, optochten en hospartijen…
Het zal een onwerkelijk moment zijn geweest voor Victor Wilson Krueger. Sinds hij in maart het jaar ervoor met zijn parachute in een weiland in Wijdewormer belandde had hij zich, met hulp van het verzet, schuil gehouden bij de familie Schrieken-De Wit. Op die dagen na dat hij in het St. Liduinaziekenhuis lag voor een operatie en daar nog enige tijd werd verpleegd. Zelfs toen en daar kwam zijn identiteit en aanwezigheid niet naar buiten. Iedereen zweeg. Dus daar stond hij op 12 mei 1945, naast de burgemeester, levend en wel, te midden van het feestgedruis na de bevrijding, als de nieuwe ereburger van Purmerend.
Door Nelleke Vogel
Met Victor was ook de ondergrondse boven gekomen; de illegale pers, de verzetslieden, de koeriersters, getooid met de Oranje-armband en ook de mannen van de Binnenlandse Strijdkrachten stonden er. Het nieuws van de onvoorwaardelijke overgave van de Duitsers werd in de avond van 4 mei 1945 op de radio gemeld en verspreidde zich snel. De volgende dag veranderde Purmerend geleidelijk in een vlaggenzee: het feest ging los!
De eerste dag van vrijheid stond naast muziek en feest vooral in het teken van wachten op de komst van de Canadezen. De Kaasmarkt werd alvast afgezet, en bleef bevolkt door mensen die bang waren het te missen. Maar helaas, die dag kwamen ze niet. En ook niet de volgende dag. Wel kwam het nieuws dat ze een dag eerder in Purmerend waren geweest: om de weg te vragen naar Den Helder…..
Maar de Purmerenders lieten zich niet ontmoedigen en bleven onvermoeibaar wachten. Tot eindelijk die avond om 8 uur een stoet militairen de Kaasmarkt op reed, geen Canadezen maar Britten. Het Engelse volkslied barstte los toen de militairen het bordes beklommen van het stadhuis dat al tot Townhall was omgedoopt. Mensen hingen uit de ramen, klommen op daken en hekken, op wegwijzers en lantaarnpalen. De leden van muziekvereniging Crescendo marcheerden de Kaasmarkt op, zij hadden drie jaar op non actief gestaan omdat zij weigerden zich aan te sluiten bij de Cultuurkamer. Maar nu mogen ze weer. Iedereen danst, springt en host. De Britten en verzetslieden worden op de schouders genomen.
NSB'ers
De volgende ochtend mocht niemand de straat op: de arrestatie begon van de NSB’ers. Zwaar bewapend en op alles voorbereid trok de politie langs hun huizen. Zonder incidenten werden 65 mensen opgepakt en ondergebracht in het HBS gebouw, wachtend op verder transport.Pas nadat de straten waren vrijgegeven verzamelde men zich voor een nationale feestdag.
Deze stond in het teken stond van herdenkingsbijeenkomsten, kerkdiensten, een hulde aan mensen die in Purmerend waren gevallen, en ook dat andere mooie moment: het herdopen van de straten. Na het verbod op namen van het koninklijk huis werd de Stationsstraat weer Wilhelminalaan, en het verlengde ervan weer Julianastraat. Ook arriveert die dag, per boot vanuit het oosten, de man die Purmerend weer moet gaan opbouwen, de nieuwe burgemeester R. Kooiman. Op 19 mei schrijft hij in de Nieuwe Purmerendse Courant: “‘Purmerend heeft in de bezettingstijd een harde klap gekregen. Wat het uiterlijk aanzien betreft, de stad is bijna niet meer te herkennen. De markt, de levensader van de stad, is praktisch geheel verlopen. Maar wij verliezen de moed niet. Wanneer wij voor onze ogen houden dat door eendrachtig en hard werken langzamerhand de toestand kan verbeteren dan zullen wij er zeker bovenop komen. Ik wil u hierbij graag trachten voor te gaan. Want het zal mijn streven zijn om te proberen het Purmerend, waar ik zo een groot gedeelte van mijn jeugd heb doorgebracht, weer welvarend te maken.”
Bron: Waterlands Archief.
Dit is het laatste artikel in een serie over de oorlogsjaren van het Purmerends Nieuwsblad in samenwerking met het Waterlands Archief in de aanloop de viering van 75 jaar vrijheid
