Bijzondere foto's verzetsmensen Enkhuizen
ENKHUIZEN – Henk Nauta (77), geboren en getogen Enkhuizer, is op de juiste plek geboren. Als fervent zeiler is hij in Enkhuizen perfect op zijn plaats. Onlangs vond hij een aantal foto's met Enkhuizer verzetsmensen en die laten hem niet los. Daarom vraagt hij aandacht voor een geschiedenis die in de vergetelheid dreigt te geraken. "Ik vraag me steeds vaker af: wat zou ik hebben gedaan in de oorlog?"
Aandacht voor vergeten Enkhuizer verzetsmensen
Henk is echt een Enkhuizer: "Op mijn dertiende begon ik in een kleine BM'er met midzwaard in het Krabbersgat. Zeilen had ik daarvoor al geleerd in de polder met een houten schuitje, spriettuig en een los zwaard. Twee jaar later zeilden we naar Friesland met een zestienkwadraats. Over het wad zeilden we natuurlijk ook naar Vlieland. Nu zou je dat misschien onverantwoord vinden, maar we konden goed in één keer oversteken vanaf het Zuiderrak naar West-Vlieland. Zonder zwemvesten. Later kocht ik van die gele zwemvesten met een luchtkussentje erin. In vergelijking met de veiligheidsmiddelen van nu stelde dat niet veel voor."
Nauta was in zijn werkzame leven hoofd technische dienst van de plaatselijke woningbouwvereniging, nu Welwonen. "Tijdens mijn tijd groeide het aantal huizen dat de vereniging beheerde van 290 naar 2600."
'Na de oorlog was iedereen in het verzet, maar in de oorlog gaven ze niet thuis'
Henk Nauta vraagt aandacht voor vergeten Enkhuizer verzetsmensen. Al jaren heeft hij een doosje met foto's en documenten van zijn vader in bezit.
In tijden met - inmiddels versoberde - aandacht voor 75 jaar bevrijding trok dat doosje weer zijn aandacht. "Ik heb het nooit echt goed doorgelopen, maar nu de oorlog en bevrijding zoveel aandacht krijgen, ben ik er goed naar gaan kijken. Mijn ouders zaten in het verzet. Daar ben ik trots op. Ik vraag me ook steeds vaker af ik gedaan zou hebben. Zou ik het hebben gedurfd?"
Het doosje blijkt een kleine schat aan persoonlijke kostbaarheden, waaronder twee foto's van het verzet waarop zijn vader en moeder staan: verzetsgroep Enkhuizen en verzetsgroep oostelijk Wes-Friesland, aldus Nauta. "Mijn vader zei altijd: na de oorlog was iedereen in het verzet, maar toen je ze in de oorlog nodig had, gaven ze niet thuis."
Parachutestof
De foto's zijn volgens Nauta direct na de oorlog gemaakt en laten zien wie werkelijk iets met het verzet van doen had. Alle geportretteerden dragen een witte en rode anjer als borstdecoratie. "Op de ene foto hangt een parachute op de achtergrond. Bij de bevrijding droeg ik een pakje van parachutestof. Dat heeft mijn moeder nog gemaakt. Tijdens de oorlog kon ik dat natuurlijk niet aan, dat zou meteen vragen hebben opgeroepen. Ik vermoed dat deze foto in de Oude Doelen aan het Spaans Leger is gemaakt. De andere foto is gemaakt in de tuin van het voormalig Snouck van Loosenziekenhuis."
De IJsfabriek
De ouders van Henk Nauta, Aart Nauta en Marijtje Kuiper, waren beiden actief in verzetsgroep Enkhuizen, vertelt Nauta. "De een meer dan de ander. We hadden thuis onderduikers. Ik barstte van de ooms en tantes na de oorlog. Voor een deel mensen die bij ons ondergedoken waren geweest en verzetstrijders. Mijn vader heeft kranten gedrukt en bonnen en kaarten gemaakt; hij was typograaf. Hij heeft berichten overgebracht en bonnen gejat uit het gemeentelijk archief. Ook was hij betrokken bij het leeghalen van de IJsfabriek aan de Vette Knol in 1944. De Duitsers hadden de IJsfabriek geconfisqueerd en bewaarden er voedsel dat lang goed moest blijven."
Over wat je in de oorlog had meegemaakt, werd niet gesproken
Onderduikadressen
Vader Aart Nauta bleef op inventieve wijze uit Duitse handen - na in 1940 een half jaar krijgsgevangen te zijn geweest in Duitsland.
"Dat is nog wel een leuk verhaal. Hij is geswitcht naar een zaadbedrijf en kwam te werken als vertegenwoordiger zaadhandel. Met een transportfiets met echte banden vol met pakjes ging hij van boer naar boer en van tuinder naar tuinder zogenaamd om zaden te verkopen en adviezen te geven, maar hij kon nog geen boon van een erwt onderscheiden. Ondertussen bracht 'ie berichten naar onderduikadressen."
Dat was een goede dekmantel. "Hij was belangrijk voor de voedselvoorziening en hoefde daardoor niet naar Duitsland voor de arbeidseinsatz."
Gesloten als een pot
Veel mensen spraken na de oorlog niet over de tijd die zij hadden meegemaakt. Dat geldt ook voor de vader van Henk Nauta.
"Mijn vader vertelde ook nooit wat. Over de oorlog sprak je niet. Hij zei ook: er zijn dingen gebeurd door de ondergrondse waarvoor mensen nu nog steeds vervolgd kunnen worden. Ze waren gesloten als een pot, ze waren natuurlijk ook gewend om niet te praten. Mijn moeder vertelde wel wat meer. Veel verhalen heb ik van haar."
Wapendroppings
Zo vertelde zijn moeder van wapendroppings waarbij zijn vader betrokken zou zijn geweest. Zijn ouders en hij woonden tijdens de oorlog op de Admiraliteitsweg, maar zijn moeder beviel toch van zoon Henk in april 1943 in haar ouderlijk huis aan het Waaigat. Dat deed ze heel bewust.
Henk: "Mijn ouders woonden vlakbij de Spoorhaven waar Duitse schepen lagen, dat vond ze veel te riskant om te bevallen. Speciaal voor mijn geboorte ging ze naar het huis van mijn oma en opa. Daarom ben ik niet thuis geboren."
Veel bekende Enkhuizers staan op de foto's
Veel bekenden staan er op de foto's, vertelt Nauta. En hij noemt Adriaan Groot, Sam Keesman, meneer Reitsma en zijn vrouw en Piet Rodenbrug; naar wie later een straat zou worden vernoemd.
"Mijn vader deed mee vanuit christelijke overtuiging. Dat gold voor meer mensen. Voor een actie gingen ze vaak samen bidden. Fluitman ging dan voor in gezamenlijk gebed om de steun van God te vragen."
Directrice ziekenhuis
Kraamverpleegster Annie Broeksma, bijgeschreven in 2017 op het verzetsmonument hoek Nelson Mandeladreef en Piet Smitstraat, staat ook op de foto, zegt Nauta.
"Zij zit vooraan op de foto van de Enkhuizer verzetsgroep. Zij was nog kraamverpleegster bij mijn geboorte en later directeur van het Snouck van Loosenziekenhuis."
Rechtvaardigheid
Nauta treedt met de twee foto's naar buiten vanuit een gevoel van rechtvaardigheid. "Verzetshelden worden geëerd en soms komen daar later nieuwe namen bij. Ik ben ervan overtuigd dat er mensen in het verzet hebben gezeten, van wie we de naam niet kennen. Ik hoop dat mensen hun (groot)vader of (groot)moeder op de foto herkennen en kunnen vertellen wat zij weten."
Wie is wie?
Weet u wie op de foto's staan, meld u zich dan bij redactie.drom@rodi.nl. Wij brengen u in contact met Henk Nauta.
Leeghalen IJsfabriek aan de Vette Knol in 1944: boter, vlees en eieren roven van de Duitse Wehrmacht
