De spectaculaire ridderzaal met een toernooisetting waarin ridders te paard verwikkeld zijn in een steekspel.
De spectaculaire ridderzaal met een toernooisetting waarin ridders te paard verwikkeld zijn in een steekspel. (Foto: evert elzinga)

Tentoonstelling tsaren en ridders in de Hermitage

AMSTERDAM - In de Hermitage Amsterdam is de nieuwe tentoonstelling over Romanovs en ridders geopend. De Middeleeuwenrage herleeft met ruim 250 objecten uit collectie Hermitage St.-Petersburg. Het museum is trots een internationale, zeer omvangrijke kunstcollectie aan het publiek te kunnen tonen in coronatijd. De tentoonstelling vertelt over tsaren en ridders aan de hand van meer dan 250 objecten uit de Europese middeleeuwse kunstcollectie en het Arsenaal van de Hermitage St.-Petersburg.

Het avontuurlijke verhaal van Romanovs en ridders is speciaal ontworpen voor het hele gezin

Voor het eerst zijn meerdere hoogtepunten uit deze collecties in Nederland te zien. Ze brengen de middeleeuwen tot leven, met ridders en jonkvrouwen, hoofse liefde en toernooien en de romantische negentiende-eeuwse revival hiervan in Europa en aan het Russische hof. De indrukwekkende vormgeving is heroïsch en romantisch tegelijk, met als hoogtepunt de spectaculaire ridderzaal met een toernooisetting waarin ridders te paard verwikkeld zijn in een steekspel.

De tentoonstelling biedt een unieke reis door de tijd die, met medewerking van onder anderen Herman Pleij in de audiotour, kleur geeft aan wat vaak de Dark Ages wordt genoemd. De tentoonstelling is te zien tot in de zomer van 2021.

Bekende meesters

De achttien geëxposeerde volledige harnassen uit de collectie van tsaar Nicolaas I zijn van topkwaliteit en kenmerken zich door verbluffend vakmanschap, vaak van beroemde harnasmakers. Een aantal van deze harnassen is nauw verbonden met legendarische heersers. Bijvoorbeeld een harnas van keizer Karel V en een uniek zestiende-eeuws exemplaar dat speciaal voor Nicolaas I werd vermaakt. Een andere blikvanger is een ongeveer vijftig kilo wegend Duits toernooiharnas uit circa 1500, een cadeau dat Nicolaas I ontving van zijn vrouw tsarina Alexandra Fjodorovna.

Kunstcollectie

Een van de hoofdbestanddelen van de tentoonstelling wordt gevormd door een magnifieke selectie uit de Europese middeleeuwse kunstcollectie van de Hermitage. Met werk van bekende meesters, zoals het vijftiende-eeuwse drieluik De Aanbidding der Wijzen van Hugo van der Goes, schilderijen van onder anderen Cranach en de kring van Agnolo Bronzino en een Tuin der Lusten van een navolger van Hiëronymus Bosch.

Grote opschudding

De hoofdrol speelt de indrukwekkende verzameling middeleeuwse kunst van de Parijse collectioneur Aleksandr Bazilevski. Hij besloot in 1884 zijn collectie te veilen, maar vlak voor de veiling werd zij in haar geheel door tsaar Alexander III gekocht, wat grote opschudding veroorzaakte in Frankrijk. Uit deze verzameling zijn meerdere topstukken te zien, zoals de prachtige vergulde reliekenkist uit Limoges uit circa 1200 met scènes uit het Nieuwe Testament. Of de vijf ivoren plaquettes met scènes uit het verhaal van Tristan en Isolde. Daarnaast is er de buste van de Heilige Thekla (circa 1325–50), een bruikleen van het Rijksmuseum Amsterdam, waar het beeld vanuit de Hermitage na een reeks omzwervingen was beland. Nu wordt het tijdelijk herenigd met andere stukken uit de Bazilevski-collectie.

Hartsotcht

Een van de thema’s in de tentoonstelling is de hoofse liefde, de in de middeleeuwen veelbeschreven kuise hartstocht tussen man en vrouw. De Hermitage Amsterdam toont een hoogtepunt bij dit thema: een schitterend geïllumineerd manuscript van de Roman de la Rose. Het is een van de meest spraakmakende en populaire middeleeuwse literaire werken, een erotisch geladen liefdesverhaal uit de dertiende eeuw.

Door tsaar Nicolaas I en Alexandra Fjodorovna, die de bijnaam ‘de witte roos’ had gekregen naar een historische negentiende-eeuwse ‘ridderroman’ die zij verslond, werd die middeleeuwse hoffelijkheid gretig omarmd. Als symbool van hun romantische liefde klimmen grote witte rozen langs de muren van de tentoonstelling.

Drakenspeurtocht

Het avontuurlijke verhaal van Romanovs en ridders is speciaal ontworpen voor het hele gezin. Van een adembenemende middeleeuwse kunstcollectie tot verschillende tours en routes voor kinderen en jongvolwassenen. Zo is er de spannende drakenspeurtocht met hoorspel, voor kinderen vanaf 6 jaar. Speciaal voor de kleintjes (3–6 jaar) zijn er talloze ‘wist-je-datjes’ opgenomen in de tentoonstelling. Ze worden gecombineerd met quotes van talenten van de Hermitage voor Kinderen uit de bekende Open blik-route.

Topstukken

Ook is er een hashtag-tour waarin tv-persoonlijkheid Tim Hofman enkele spraakmakende topstukken verbindt aan populaire thema’s van nu. Geschikt voor jongeren vanaf 15 jaar. Tot slot is er een speciale riddereditie van de Grand Art Game online te spelen. Hierin worden jonge spelers (15–24 jaar) uitgedaagd om de indrukwekkendste kunstcollectie te verzamelen.

Romanovs in de ban van de ridders is te zien voor het publiek vanaf donderdag tot in de zomer van 2021. Online boeken is verplicht, tickets zijn nu verkrijgbaar via hermitage.nl.

Het avontuurlijke verhaal van Romanovs en ridders is speciaal ontworpen voor het hele gezin.
Afbeelding
Hoogtepunten uit de tentoonstelling brengen de middeleeuwen tot leven.
Eén van de topstukken.