Het vervallen paradijs van De Stolpen
Warner de Weerd
DE STOLPEN – Het is op deze woensdagavond een oud-Hollandse sfeer. Zoals in opa's en oma's plakboek. Koffie en koek op een houten tafel met klassiek kleed, sfeervolle foto's aan de muur. Te gast bij Jan Raatgers en zijn vrouw betekent een avond vol gezelligheid in een zeer open sfeer. Vrijwel alle bewoners van De Stolpen-Oost zijn er: dochter Judith en de 29-jarige Jan Janssen die in Wieringerwerf is opgegroeid en vier jaar geleden in het Asterix en Obelix-dorpje is komen wonen. Waar auto's van de N9, de weg van Alkmaar naar Den Helder, voorbijrazen lijkt hier de tijd te hebben stilgestaan. De 71-jarige Jan Raatgers is geboren op de plek waar we zitten, zijn huis oogt okay omdat het goed wordt onderhouden en in 1982 nieuw is gebouwd. Wat betreft de overige huizen: de helft ervan is toe aan een grondige onderhoudsbeurt, de andere helft oogt verouderd maar is nog in een redelijke staat. Alsof er na de geruchtmakende wegomlegging van de N9 in 2010 en 2011 niets meer is gebeurd. De wegomlegging waardoor De Stolpen-Oost is afgesneden van de 'rest van de wereld'. Jan Raatgers: ,,Dat is misschien iets te zwaar aangezet, maar feiten zijn wel dat we omringd zijn door asfalt en dat Rijkswaterstaat daadwerkelijk niets heeft gedaan aan de huizen in de laatste tien jaar."
Voor de duidelijkheid: omringd zijn door asfalt wilden de buurtschapbewoners zelf. ,,Het plan van de overheid, waarbij de provincie samen met Rijkswaterstaat de kar trok, was om de weg op te schalen vanaf Schoorldam" aldus Jan Raatgers . "En de knelpunten bij Burgervlotbrug, Sint Maartensvlotbrug en De Stolpen op te lossen. Dat heeft bij Schoorldam en ons uiteindelijk doorgang gevonden, bij Burgervlotbrug en Sint Maartensvlotbrug niet. Opwaardering hield daarbij voor ons in: Sloop van een deel van ons buurtschap, dit stuk aan de Rijksweg. Wij waren daar fel tegen. Wij wilden hier per se blijven wonen."
Zijn vrouw vult aan: ,,Wij kregen ons zin en dat was tegen het zere been van het toenmalige college. Ik weet nog dat de verantwoordelijk wethouder, Ben Blonk, stampvoetend naar Haarlem ging. Waar hij bij het provinciebestuur nul op het rekest kreeg, omdat Rijkswaterstaat het laatste woord had."
Goede compensatie
De kwestie spleet volgens de bewoners van De Stolpen de gemeenschap. Judith Raatgers: ,,Ons buurtschap zou en is inderdaad door tweeën gesplitst, doorsneden door de N9. De bewoners van De Stolpen-West zagen liever dat werd gekozen voor een andere variant van de nieuwe N9 zodat die zover mogelijk bij hen vandaan zou komen te liggen, met als gevolg dat onze woningen dan gesloopt zouden moeten worden. Zij maakten bezwaar tegen de variant die onze voorkeur had, maar Rijkswaterstaat wilde het plan niet opnieuw aanpassen." Dus werd de huidige oplossing werkelijkheid, waarbij de huizen van De Stolpen-Oost aan een afslag naar Schagen zijn komen te liggen.
,,Een duidelijke verbetering", aldus de Raatgers. ,,We hebben nu geen last meer van huizen die trillen door vrachtwagens die langs razen of überhaupt snel rijdend verkeer. Verder heeft Rijkswaterstaat het financieel netjes gedaan met de mensen die wel weg wilden. Zij zijn goed gecompenseerd."
Wij wilden hier per se blijven wonen
In verval
Tot zover het goede nieuws, want na de reconstructie van de weg werd het stil voor wat betreft het onderhoud aan de huizen die in eigendom waren van Rijkswaterstaat. De huizen die leeg waren komen te staan, werden na verloop van tijd via de organisatie HOD antikraak bewoond. Dat betekent dat de bewoners geen rechten hadden zoals reguliere huurders om bijvoorbeeld Rijkswaterstaat aan te spreken over het onderhoud aan de woningen.
Dat leidde tot ergernis. Jan Raatgers: ,,Rijkswaterstaat nam geen verantwoordelijkheid voor de woningen, het onderhoud ervan en de tuinen. Los daarvan was wat betreft het wegonderhoud, de verlichting, bermonderhoud en dergelijke veel onduidelijkheid en ook ergernis. Want wie was daar verantwoordelijk voor? Rijkswaterstaat, de provincie of de gemeente? We hebben aangeklopt bij de provincie en de gemeente en langzaamaan werd ons duidelijk dat op een kleine strip bij de rotonde na, alles inderdaad van Rijkswaterstaat was en is. En die organisatie liet niets van zich horen."
Gebrek aan parkeerplaatsen
En dat bleef jarenlang zo, betoogt Janssen. ,,Ik weet niet hoe vaak ik naar Rijkswaterstaat gebeld heb. Dertig keer? Veertig keer? Vijftig keer? Ik werd van het kastje naar de muur gestuurd en toen ik de juiste man of vrouw te pakken dacht te hebben, was hij of zij kort daarna weer vertrokken. Een gevolg van alle reorganisaties daar."
Ook de gemeente gaf niet thuis. Jan Janssen: ,,Wij hebben ook bij de gemeente aangeklopt voor hulp voor wat betreft de verlichting, maar die hebben niets, maar dan ook niets gedaan. We kregen te horen 'dat je tegen een organisatie als Rijkswaterstaat niet op kunt' en dat wij daar moesten zijn"
Onderwijl namen de zorgen toe. ,,Door de staat van de woningen die alsmaar slechter werd, maar ook door de alsmaar groeiende populariteit van het Chinese restaurant. Bij gebrek aan voldoende parkeerplaatsen parkeren gasten aan de kanaalkant. Dat is al gevaarlijk en de verlichting die soms te wensen overlaat maakt het 's avonds nog gevaarlijker, omdat mensen de weg over moeten steken naar het restaurant.
Actie
En plots kwam er actie. Sinds een jaar komt er om de twee maanden een hoveniersbedrijf die de tuinen bijhoudt. In opdracht van Rijkswaterstaat. En de vier woningen die via HOD worden beheerd, zijn in de verkoop gezet. Drie van de vier zijn onder voorbehoud verkocht, naar verluidt voor een prikkie. De Stolpen als last resort voor de starter op de woningmarkt?
,,Wij weten de verkoopprijzen nog niet, maar ook al zouden de woningen relatief goedkoop zijn, dan moet je daarna nog wel flink investeren. En twee rechterhanden hebben, want één van de vier huizen die via HOD worden beheerd is inmiddels onbewoonbaar verklaard."
Beschamend
De bewoners van De Stolpen hebben nog altijd weinig vertrouwen in Rijkswaterstaat. ,,Hoewel er schot in de zaak lijkt te zitten is ons buurtschap nog altijd niet (deels) opgeknapt. Sterker nog, Rijkswaterstaat is niet tien maar vijftien jaar lang (de wegopwaardering vond in 2010 en 2011 plaats maar het opkopen van de huizen vond al eerder plaats, red.) zeer onzorgvuldig met de door haar opgekochte woningen omgegaan, er is geen enkel onderhoud gepleegd. Alleen noodzakelijk tuinonderhoud.
De overheid zou voor de burger een voorbeeld moeten zijn, maar ons buurtschap bewijst het tegendeel. Er is nauwelijks met ons als omwonenden gecommuniceerd en onze leefbaarheid is door toedoen van Rijkswaterstaat sterk afgenomen. En procedures zullen absoluut tijd kosten, maar negen jaar is wel heel lang. En dat er al die tijd geen duidelijk aanspreekpunt beschikbaar was, is het meest beschamend!"
