Elly Baltus in de race voor Victoriefonds Cultuurprijs Visuele Kunsten 2020
Op 13 september wordt in de Grote Kerk in Alkmaar bekend gemaakt wie de winnaar is van de Victoriefonds Cultuurprijs Visuele Kunsten 2020. De presentatie is in handen van Andrea van Pol. Genomineerd zijn de beeldend kunstenaars Dirck Nab (1940) uit Bakkum, Elly Baltus (1956) uit Bergen en nu wonend in Amsterdam en Lonneke de Groot (1981), opgegroeid in Alkmaar en middelbare schoolopleiding in Bergen. Hun werk is vanaf 29 augustus t/m 22 november te zien in het Stedelijk Museum in Alkmaar.
Reden om een van de genomineerden onder de loep te nemen: beeldhouwer en penningkunstenaar Elly Baltus. Na de Gerrit Rietveld Academie deed ze haar master aan de Universiteit van Wales in Cardiff. In 2010 won ze de Fidem Grand Prix in het Finse Tampere voor haar penningwerk. Haar penningen zijn te zien in The British Museum in Londen, de Haupt Galerie in Berlijn en de Staatliche Kunstsammlungen Dresden. Elly maakte het beeld van Jan van Scorel voor het oude raadhuisje in Schoorl. In het boek Hier schijnt de zon is Scorelbiografe Hanny Alders te zien bij het bronzen beeld van de schilder, architect en waterbouwkundige. Haar boek verscheen in 1995 tgv zijn 500ste geboortedag in 1495.
In het museum in Alkmaar zijn schetsontwerpen van de beelden van Jan van Scorel, Jan Jansz. Weltevree (staat in Graft de Rijp en in Seoul), Maerten van Heemskerck (Heemskerk) en van Vrouwen uit het verzet (Heerhugowaard) te zien. Voorts drie series van drie kleine penningen en heel bijzonder de Adriaan Roland Holstpenning die drie keer is uitgereikt. Aan de dichter C.O. Jellema, aan dichter/auteur Willem van Toorn (die getoond wordt) en aan Sigurdur Gudmundson. Toen het Adriaan Roland Holstfonds bij Jeanne Kouwenaar kwam om de penning te maken, vroeg Jeanne, al een beetje op leeftijd, aan Elly of zij het ontwerp op zich wilde nemen. Dat gebeurde, maar ze wilde geen doorsnee penning. Ze maakte de penning op een moderne manier met behulp van elektronica en multimedia. Zo werd het een bijzonder kunstwerk: een visuele allegorie. In de openslaande penning is als bij een boek aan de ene kant een glazen flesje met zand en schelpjes in zeewater te zien. Aan de andere kant een memomachientje waarop Adriaan Roland Holst naar eigen zeggen zijn mooiste dichtregel voordraagt: ‘Het sneeuwde tot het niet meer sneeuwde’.
‘Ik wilde ook geen doorsnee penningen maken. In mijn werk komen allerlei dingen bij elkaar. Je denkt bij een tentoonstelling van penningen aan een munt met twee kanten en niet meer. Maar om techniek en media met elkaar te verbinden vind ik nu eenmaal veel spannender. De penning trok de aandacht van het Konink Penningkabinet, onderdeel van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. En werden ze ook in Finland enthousiast waar Elly werd uitgenodigd om drie weken volledig betaald te komen werken. Daarna volgden The British Museum in Londen, de Haupt Galerie Berlijn en Staatliche Kunstsammlungen in Dresden.
Wat de bronzen beelden betreft heb ik ook veel gedaan met allerlei materiaal. Het beeld van Jan van Scorel was de eerste die ik op deze manier maakte en de voorwerpen die ik gebruikte zocht ik alleen uit op vorm en herkenbaarheid. Ik was nog niet zo ver dat ik iets met Scorels ontwerp van de Zijperpolder heb gedaan. Wel bij Jan Jansz. Weltevree, die voor de handel naar Japan zou reizen, schipbreuk leed en strandde in Korea waar hij gouverneur werd. Zo verwerkte ik er een zeil in en speelde met hedendaagse handelsartikelen, zoals camera’s van Samsung en de auto’s van Hyundai. Bij vrouwen uit het verzet heb ik verzetskranten (in het schetsontwerp nog telefoongidsen) gebruikt en een hele treindeur.’
