'Als een detective te werk gaan'
BERGEN - Op Curacao woonde hij met het ouderlijk gezin in de veertiger jaren van de vorige eeuw in een gemêleerde wijk. “Het was dáár dat mijn interesse in de medemens ontstond”, zegt Allard Willemier Westra. “Interesse in gewone mensen. Eerst zat ik daar op een blanke school, maar ik wilde graag naar een gemengde school, en zo ging het ook.” Terug in Nederland koos hij voor de studie culturele antropologie. Sinds 1986 woont hij in Bergen en is als tachtigjarige actief betrokken bij het werk van de Historische Vereniging Bergen. Daar vond hij ook een aantal meedenkers om in vijf jaar tijd te komen tot zijn boek ‘Uit zand en zee geboren’. Het fraai en rijk geïllustreerde boek beschrijft de vroege geschiedenis van Bergen vanaf de het einde van de ijstijd van 150.000 jaar geleden tot onze tijd. “Maar wel met de blik op gewone mensen, want hun wel en wee wordt in geschiedschrijving veelal onderbelicht.”
DOOR: ED BAUSCH
“Eigenlijk ontdekte ik al speurend en schrijvend een verborgen geschiedenis, totdat puzzelstukjes samenvielen. Ik heb een grote passie voor oude kaarten. Die kaarten vormen eigenlijk de basis van het boek. Met elkaar leren de landkaarten je van alles, als je ze combineert met wat je aan teksten vindt over de verschillende episodes.” Het boek van Willemier Westra (Willemier is een deel van zijn familienaam, het deel dat aan de Hugenoten refereert) legt daarmee een lange geschiedenis van Bergen open. “Het fascineert me dat er 150.000 jaar geleden, toen de ijskappen gingen smelten, dus al ‘Bergenaren’ waren. Ook al veranderde er door de eeuwen heen steeds van alles aan het grondgebied door natuurinvloeden en konden gemeenschappen soms uitdijen of moesten ze weer krimpen. De veranderingen kwamen door het eeuwige spel van de zee, met stijging en daling van de zeespiegel. En door de diverse achtereenvolgende machthebbers: de Friezen al ruim voor de jaartelling, de Romeinen, de Vikingen, de Franken (die wel een goede samenwerking vonden met de Friezen).
Los van elkaar
Fascinerend is dat er strandwallen ontstonden, haaks op de kust liggend. Dat kan te maken hebben met de sterke stroming en het open land rond de in zee uitmondende rivier de Rekere. "In Heiloo zijn de strandwallen parallel aan de kust, maar hier werd het een soort hand met een aantal lange ‘vingers'. En op die verhoogde vingers ontstonden de gemeenschappen die nu nog bepalend zijn voor het huidige Bergen: Westdorp, de Kerkbuurt, Oostdorp en Saenegeest, Baakmeergeest. "Het waren stuk voor stuk kleine sociale eenheden, waar iedereen voor elkaar instond, ongeacht religie. Er waren wel verbindingswegen, zoals de Hoflaan of de Karel de Grotelaan, maar men was erg op elkaar aangewezen in de eigen gemeenschap. Bergen was een gefragmenteerd dorp.”
Lees verder op pagina 24
