Column Theo de Graaff
Op 8 oktober is het einde van het beleg van Alkmaar gevierd omdat het Spaanse leger in 1573, na zes weken lang Alkmaar belegerd te hebben, onverrichterzake moest vertrekken. Sinds die tijd heeft Bergen een Ruïnekerk want op 21 februari 1574 is de kerk in brand gestoken. Het resultaat ziet u op de foto uit de collectie Piet Mooij in het Regionaal Archief. Alleen, zo goed als we geïnformeerd zijn over het beleg zelf, zo slecht zijn we geïnformeerd over de details van de verwoesting van de Ruïnekerk. Over het waarom hebben we wel een theorie. Tijdens het beleg waren er minstens 800 soldaten in Bergen gelegerd en waar laat je zes weken lang in een natte herfst zoveel mensen met hun paarden en het hooi, het eten van de soldaten en geroofde spullen? Juist, in een grote kerk. Als je dan bang bent dat die soldaten nog een keer terug zullen komen, steek je voor alle zekerheid die kerk maar in de brand. We weten alleen niet precies wat is verwoest, weer wel dat de toren pas in 1582 is ingestort. En vooral belangrijk: wie heeft het gedaan. Was het Diederik Sonoy, plaatsvervanger van Willem van Oranje in het Noorderkwartier? Of waren het de Spanjaarden die de tactiek van de verschroeide aarde toepasten? Of waren het rondtrekkende groepen geuzen die, wel of niet met medeweten van Diederik Sonoy, eveneens de tactiek van de verschroeide aarde toepasten. Bronnen zijn vaag en spreken zich tegen, wat merkwaardig is want je zou toch zeggen dat een dergelijke actie in de gaten zou zijn gelopen. In de Bergense Kroniek van de Historische Vereniging Bergen van juni heeft Dirk Nolson de bronnen en feiten nagelopen maar een heldere conclusie is niet mogelijk. Hij sluit een ongeluk niet uit. Hoe het ook zij, de dader(s) wilde(n) het niet weten maar de Duitser die vreesde dat zij het hadden gedaan, kon opgelucht adem halen.
Theo de Graaff,
Historische Vereniging Bergen, oktober 2020.