Witte poes in een open raam, Jacobus van Looy, ca. 1895 (detail), olieverf op doek. Collectie Frans Hals Museum.
Witte poes in een open raam, Jacobus van Looy, ca. 1895 (detail), olieverf op doek. Collectie Frans Hals Museum. (Foto: aangeleverd)

Nieuwe tentoonstelling Frans Hals Museum

HAARLEM - In locatie Hal van het Frans Hals Museum is vanaf 10 oktober een omvangrijke tentoonstelling Haarlemse impressionisten en realisten te zien. ‘Mag het ook mooi zijn?’ brengt voor het eerst werk van vijfentwintig bekende en onbekende Haarlemse schilders bijeen, onder wie Jacobus van Looy, Coba Ritsema en Kees Verwey. In een tijd van artistieke vernieuwing en experimenten hielden zij bewust vast aan klassiek vakmanschap en de figuratieve traditie van de late 19e eeuw. Hun kunst gaat over schoonheid en beschouwing. Of, zoals Kees Verwey het zei: ‘Kijken is beleven, en om de belevenis is het mij te doen.

Traditie en ambacht

Moet je als kunstenaar altijd maar vernieuwen, experimenteren en meegaan met de laatste stroming? Of kun je kiezen voor een andere weg, en trouw blijven aan traditie en ambacht? Voor bekende Haarlemse schilders als Kees Verwey, Jacobus van Looy, Coba Ritsema, Otto de Kat en Jaap Ploos van Amstel was het in de eerste decennia van de 20e eeuw helder. Kunst moest ‘gewoon mooi zijn om naar te kijken’. En hoewel de tijdgeest alle ruimte gaf voor het experiment, bleven zij bewust ‘conservatief’ schilderen in de traditie van het impressionisme en realisme van de late 19e eeuw.

Niet dat zij onbekend waren met nieuwe richtingen, stijlen en vormexperimenten. Sommigen van hen verdiepten zich er zelfs enige tijd in, en probeerden ‘modern’ te zijn. Een enkeling ging zelfs overstag. Toch hechtten de meesten uiteindelijk geen groot belang aan de drang tot vernieuwing. Onderliggende conceptuele ideeën waren volgens hen ondergeschikt aan het intens beschouwen van de werkelijkheid. Juist die indrukken moesten zo vakkundig mogelijk worden vastgelegd. Kunst moest met veel liefde en aandacht zijn geschilderd en vooral: ‘gewoon mooi’ zijn.